Shtatë shtete anëtare të Bashkimit Evropian po bëjnë thirrje që pranimi i shteteve të Ballkanit Perëndimor në BE të “shtyhet përpara dhe përshpejtohet me energji të përtërirë”.
Ministri i jashtëm i Austrisë, Alexander Schallenberg dhe kolegët e tij nga Kroacia, Republika Çeke, Italia, Sllovakia dhe Sllovenia miratuan “Deklaratën e Göttweigerit” të premten në “Europaforum Wachau”, raporton agjencia austriake e lajmeve APA, transmeton Klankosova.tv.
Në të, ata bënë thirrje për “integrim gradual dhe të përshpejtuar me hapa konkretë zbatimi deri më 2024 e tutje”.
“Kemi humbur 20 vjet”, u ankua Schallenberg në një diskutim me kolegët e tij. “Kemi humbur momentumin”. Zgjerimi është një test indikativ për Evropën. Stabiliteti, ose duhet të transferohet në Evropën Juglindore, Ukrainë dhe Moldavi, “ose ne kemi dështuar”.
Ai tha se fokusi tani është tek Ukraina, e cila po lufton për të mbijetuar, por BE-ja duhet të kujdeset edhe për fqinjët e saj jugorë në Ballkanin Perëndimor.
Schallenberg nisi nismën “Miqtë e Ballkanit Perëndimor” me rastin e 20-vjetorit të Samitit BE-Ballkani Perëndimor në Selanik më 21 qershor 2003. Në atë kohë, BE-ja riafirmoi perspektivën evropiane për rajonin.
Me ftesë të Schallenberg, ministrat e Jashtëm Miroslav Wlachovsky (Sllovaki), Jan Lipavsky (Republika Çeke) dhe Gordan Gërliq Radman (Kroaci) shkuan personalisht në Forumin Evropian në Gottweig. Kërkesat nga deklarata do t’i dërgohen Komisionit të BE-së dhe vendeve të tjera anëtare.
Lipavsky bëri thirrje për më shumë guxim nga BE-ja dhe vendet e Ballkanit Perëndimor për të zgjidhur çështjet e pazgjidhura. Tani ka një mundësi të mirë për ta bërë këtë. Në rastin e Ukrainës, situata është ndryshe, Kievi drejtohet nga “frika përballë një kërcënimi ekzistencial”, tha ministri i jashtëm çek.
“Ne konstatojmë se procesi i zgjerimit (të BE-së) është shumë i ngadalshëm dhe ndonjëherë shumë kompleks dhe burokratik”, tha grupi i miqve në një deklaratë. Procesi ka prodhuar shumë pak rezultate të dukshme dhe të prekshme për qytetarët e Ballkanit Perëndimor, veçanërisht për të rinjtë, gjë që ka çuar në “zhgënjim dhe largim nga BE-ja”. Në të njëjtën kohë, lufta e agresionit të Rusisë ndaj Ukrainës përbën një kërcënim për sigurinë si të BE-së ashtu edhe të Ballkanit Perëndimor.
“Për më tepër, ngjarjet e fundit të dhunshme në veri të Kosovës kanë treguar se tensionet e pazgjidhura dhe konfliktet e vazhdueshme mund të dëmtojnë stabilitetin nga brenda. Ne nuk mund të lejojmë paqëndrueshmëri në këtë rajon, i cili është i rrethuar nga shtetet anëtare të BE-së”, thuhet në deklaratën e “Miqve të Ballkanit Perëndimor”. Prandaj edhe BE-ja duhet ta përdorë plotësisht zgjerimin si instrument gjeostrategjik. Historia ka treguar se konfliktet dypalëshe dhe rajonale mund të kapërcehen në këtë mënyrë.
Përveç shteteve të Ballkanit Perëndimor, si Kosova, Shqipëria, Mali i Zi, Maqedonia e Veriut, Bosnje-Hercegovina dhe Serbia, edhe Ukraina e Moldavia kanë gjithashtu statusin zyrtar të kandidatit për në BE që nga viti i kaluar. Kjo ka shkaktuar shqetësime, veçanërisht në Austri, se Ballkani Perëndimor mund të mbetet prapa si rezultat. Në rastin e Ukrainës dhe Moldavisë, shtetet e BE-së ende duhet të vendosin unanimisht për hapjen e bisedimeve të anëtarësimit, transmeton Klankosova.tv.
Ministrat e Jashtëm bënë thirrje gjithashtu për një shkëmbim më të strukturuar me vendet e Ballkanit Perëndimor. Për shembull, ministrat e jashtëm të këtyre shteteve duhet të ftohen në këshillat e ministrave të jashtëm të BE-së të paktën dy herë në vit. Po aq shpesh, BE-ja duhet të ketë një debat strategjik për Ballkanin Perëndimor. Ka gjithashtu thirrje për më shumë vizita në rajon në nivel ministror, duke përfshirë edhe vizita në emër të shefit të politikës së jashtme të BE-së, Josep Borrell. Gjithashtu do të ketë më shumë shkëmbime me ambasadorët përgjegjës për politikën e jashtme dhe të sigurisë, si dhe më shumë dialogë ekspertësh për luftën kundër krimit të organizuar dhe migracionit të paligjshëm.
“Miqtë e Ballkanit Perëndimor” përshëndetën planin e fundit me katër pika të Komisionit të BE-së për lidhje më të ngushta midis vendeve të Ballkanit Perëndimor. Ai përfshin një integrim më të ngushtë në tregun e brendshëm të BE-së dhe një integrim më të thellë ekonomik rajonal. Për më tepër, reformat themelore duhet të përshpejtohen dhe e ashtuquajtura ndihma e para-anëtarësimit të BE-së duhet të rritet.