Paneli i Apelit ka refuzuar ankesën e mbrojtjes së Kadri Veselit, të ushtruar ndaj vendimit të tretë për pjesëmarrjen e viktimave, të marrë nga gjyqtari paraprak, Nicolas Guillou.
Në këtë vendim, thuhet se Paneli konstaton se anonimiteti i Viktimave Pjesëmarrëse në Procedurë (VPP), në këtë fazë të procedurës, nuk cenon të drejtat themelore kushtetuese dhe ndërkombëtare të njeriut të të akuzuarve, raporton “Betimi për Drejtësi”.
Në vendim thuhet se Paneli së pari vëren se në vendimin e kundërshtuar, gjyqtari i procedurës paraprake konkludoi se “Rregullat parashikojnë anonimitetin për viktimat” në bazë të asaj që: (i) Rregulli 113 (1) dhe (2) i Rregullores parasheh që formularët e aplikimit për viktimën dhe identiteti i aplikantëve nuk do t’u zbulohen palëve; dhe (ii) Rregulli 113(5) parashikon që gjyqtari i procedurës paraprake mund të japë masa mbrojtëse për viktimat e pranuara sipas rregullit 80, i cili “përmban arsenalin e plotë të masave mbrojtëse”, duke përfshirë moszbulimin e identitetit të viktimave për palët.
Sipas vendimit, Paneli rikujton se neni 23 (1) i Ligjit thekson se Rregullat “duhet të ofrojnë mbrojtjen e viktimave dhe dëshmitarëve duke përfshirë sigurinë, mirëqenien fizike dhe psikologjike, dinjitetin dhe privatësinë e tyre” dhe se “masa të tilla mbrojtëse do të përfshijë mbrojtjen e identitetit”.
Tutje, thuhet se Paneli vëren se Rregulla 113 (1) dhe (2) rregullon natyrën e pazbulueshme të formularëve të aplikimit për VPP-të, duke përfshirë identitetin e aplikantëve.
“Megjithatë, rregulli 113 (2) i Rregullave parashikon që Zyra për Pjesëmarrjen e Viktimave (ZPV) gjithashtu do të paraqesë “një kërkesë për masa mbrojtëse sipas Rregullës 80” aty ku është e zbatueshme, dhe Rregulli 113 (5) thotë se paneli kompetent do të marrë një vendim të arsyetuar për një kërkesë të tillë për masat mbrojtëse sipas rregullit 80. Siç është vënë në dukje saktë nga gjyqtari i procedurës paraprake, rregulli 113 (2) dhe (5) i Rregullores i referohet rregullit 80 në tërësi dhe i jep atij fuqinë për të urdhëruar, mes “arsenalit të plotë të masat mbrojtëse”, moszbulimin e palëve të identitetit të viktimave sipas rregullit 80 (4) (e) (i)”, thuhet në këtë vendim.
Vendimi thotë se Paneli nuk e gjen bindës argumentin e pambështetur të Veselit se rregulla 80 (4) (e) (i) e Rregullores është masë dytësore, e cila i jep efekt një mase ekzistuese mbrojtëse, apo fakti që rregulla 80 (4) (e) (ii) parashikon “anonimitetin e plotë të një dëshmitari” përjashton mundësinë e dhënies së anonimitetit të VPP-ve.
Paneli ka konstatuar se gjyqtari i procedurës paraprake nuk ka gabuar duke mos u angazhuar më tej me këto argumente.
“Në lidhje me argumentin e Veselit se anonimiteti për VPP-të nuk është paraparë me tekstet ligjore të ndonjë gjykate apo tribunali tjetër vendor apo ndërkombëtar, Paneli vëren se neni 224 i KPPK-së, të cilit në mënyrë specifike i referohet neni 23 (1) i Ligjit, parasheh që gjyqtari kompetent mund të urdhërojë anonimitetin për të dëmtuarin (i quajtur edhe “viktimë”) nga i pandehuri dhe mbrojtësi në kushte të caktuara dhe sipas një procedure të caktuar”, thuhet në vendim.
Sipas vendimit, duke vërejtur se palët e dëmtuara janë “palë në procedurë” sipas ligjit të Kosovës, Paneli thekson se KPPK-ja parasheh kështu mundësinë e anonimitetit të viktimave, të drejtat pjesëmarrëse të të cilave janë më të gjera se ato të VPP-ve para Dhomave të Specializuara.
Në dritën e dispozitave të KPPK-së, kornizës ligjore të Dhomave të Specializuara dhe praktikës së GJNP-së të diskutuar më poshtë, Paneli thuhet se hedh poshtë argumentin e lartpërmendur të Veselit
“Në përfundim, Kolegji konstaton se gjyqtari i procedurës paraprake nuk gaboi në përfundimin se Rregullat parashikojnë anonimitetin për viktimat dhe se anonimiteti i viktimave që marrin pjesë në procedurat para Dhomës së Specializuar është një masë e vlefshme mbrojtëse në përputhje me nenet 22 dhe 23 të Ligji dhe Rregullat 80 dhe 113 të Rregullores”, thuhet në këtë vendim.
Tutje, thuhet se Paneli i Apelit rikujton se viktimave u lejohet të bëjnë përfaqësime përmes avokatit të viktimave gjatë procedurës paragjyqësore dhe gjykimit, “kur preken interesat personale të viktimave dhe vetëm kur kjo nuk është paragjykuese ose në kundërshtim me të drejtat e të akuzuarit”.
Sipas vendimit, neni 21, paragrafi 2 i ligjit parashikon se “[në] caktimin e akuzës kundër tij apo saj, i akuzuari ka të drejtën e një gjykimi të drejtë dhe publik, në varësi të nenit 23 të këtij ligji dhe çdo masë të urdhëruar nga Dhomat e Specializuara për mbrojtjen e viktimave dhe dëshmitarëve”.
“Kështu, siç është vërejtur saktë nga gjyqtari i procedurës paraprake dhe është pranuar nga mbrojtja, kolegji kompetent duhet të vendosë një ekuilibër ndërmjet, nga njëra anë, të drejtave dhe interesave të mbrojtjes dhe nga ana tjetër, sigurisë fizike dhe mirëqenia psikologjike, dinjitetit dhe privatësisë së viktimave, shpejtësisë së procedurave dhe nevojës për të siguruar pjesëmarrjen kuptimplotë të viktimave”, thotë vendimi.
Paneli thuhet se është i mendimit se anonimiteti i viktimave nuk është domosdoshmërisht i dëmshëm për të akuzuarin në të gjitha kontekstet, veçanërisht kur shkalla e pjesëmarrjes është e kufizuar si në fazën aktuale të procedurës para gjyqtarit të procedurës paraprake.
Paneli, sipas vendimit, konsideron se paragjykimi ndaj të akuzuarit dhe rrjedhimisht nevoja për të zbuluar identitetin e viktimës varet nga modalitetet e pjesëmarrjes së tyre në procedurë, sipas nenit 22 të ligjit dhe rregullit 114 të Rregullores, e cila varet nga faza e procedurës.
“Paneli nuk gjen gabim në vlerësimin e gjyqtarit të procedurës paraprake, përkatësisht se ai nuk ishte i bindur nga argumenti i mbrojtjes se “pavarësisht nga shkalla e pjesëmarrjes, anonimiteti i viktimave është në thelb i dëmshëm për të akuzuarin” dhe në këtë mënyrë automatikisht i papajtueshëm me të drejtën për të një gjykim të drejtë”, thuhet në këtë vendim.
Ndryshe nga pohimi i Veselit, Paneli thotë se konsideron se kjo ofron garanci të mjaftueshme në këtë fazë të procedurës pasi që paneli kompetent i njeh identitetet e viktimave dhe është në pozitë të mirë për të vlerësuar ndikimin e çdo paragjykimi nëse ai lind dhe për të marrë masat e nevojshme.
Ndërsa, thuhet se përderisa Paneli pajtohet me gjyqtarin e procedurës paraprake se pjesëmarrja e viktimës në rastin aktual është e kufizuar për viktimat e krimeve të pretenduara në aktakuzë, ai gjithashtu thekson se pjesëmarrja e viktimave anonime, në rrethana të caktuara, mund të cenojë të drejtën e të akuzuarit për një gjykim të drejtë.
“Nëse një VPP thirret të paraqitet si dëshmitar, për shembull, masat mbrojtëse të vendosura për VPP-në mund të kenë nevojë të rivlerësohen, siç vuri në dukje saktë gjyqtari i procedurës paraprake. Për më tepër, Paneli vëren se ka mënyra të tjera që një VPP të marrë pjesë në procedura sipas kornizës ligjore, të cilat gjithashtu mund të ndikojnë në të drejtën e të akuzuarit për një gjykim të drejtë”, thuhet tutje.
Sipas vendimit, megjithatë, dhe ndërsa Rregulla 81 parasheh që një palë do t’i bëjë një kërkesë trupit gjykues kompetent për të ndryshuar masat mbrojtëse, Kolegji rikujton se gjyqtari i procedurës paraprake dhe trupi gjykues do të sigurojnë që një gjykim të jetë i drejtë dhe i shpejtë, dhe mundet, kur është e nevojshme madje edhe proprio motu, të lëshojë ndonjë urdhër për të mbrojtur të akuzuarit, dëshmitarët dhe viktimat.
“Ndërsa Paneli pranon se pjesëmarrja e viktimave anonime, në rrethana të caktuara, mund të cenojë të drejtën e të akuzuarit për një gjykim të drejtë, Paneli rikujton se anonimiteti për VPP-të parashikohet shprehimisht nga kuadri ligjor i Dhomave të Specializuara dhe konsideron se mund të ketë arsye të jashtëzakonshme rrethanat, veçanërisht në dritën e pozitës së pambrojtur të viktimave, për të justifikuar anonimitetin”, thotë vendimi.
Në dritën e të gjitha si më sipër, thuhet se Paneli konstaton se anonimiteti i VPP-ve, në këtë fazë të procedurës, nuk cenon të drejtat themelore kushtetuese dhe ndërkombëtare të njeriut të të akuzuarve.
Më 29 prill, Zyra e Prokurorit të Specializuar ka dorëzuar një aktakuzë të ndryshuar ndaj Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Rexhep Selimit e Jakup Krasniqit.
Prokuroria po pretendon se katër të akuzuarit kanë kryer krime lufte edhe në Gjilan, Budakovë e Semetishtë.
Në aneksin e publikuar sa i përket krimeve që pretendohen se ndodhën në Semetishtë dhe Budakovë, prokuroria ka listuar krimet e luftës si arrestimi dhe ndalimi i paligjshëm ose arbitrar, trajtim mizor ose çnjerëzor, torturë, vrasje. Ndërkaq, si krime kundër njerëzimit i ka listuar burgimin, vepra të tjera çnjerëzore, torturën, vrasjen, zhdukjen e personave me forcë dhe persekutimin.
Kurse, për krimet që pretendon që ndodhën në Gjilan, si krime lufte i ka listuar arrestimi dhe ndalimin e paligjshëm ose arbitrar, trajtimin mizor ose çnjerëzor, torturën dhe vrasjen. Ndërsa, si krime kundër njerëzimit ka listuar burgimin, vepra të tjera çnjerëzore, torturën, vrasjen dhe persekutimin.
Më 9 nëntor të vitit 2020, në paraqitjet e tyre të para, Jakup Krasniqi e Hashim Thaçi janë deklaruar të pafajshëm për akuzat që u vihen në barrë.
Njëjtë është deklaruar edhe Veseli në paraqitjen e tij më 10 nëntor, sikurse edhe Selimi më 11 nëntor.
Aktakuza ndaj Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Rexhep Selimit dhe Jakup Krasniqit është konfirmuar më 26 tetor 2020.
Sipas akuzës, së paku midis marsit 1998 deri në shtator 1999, Hashim Thaçi, Kadri Veseli, Rexhep Selimi, Jakup Krasniqi dhe anëtarë të tjerë të ndërmarrjes kriminale të përbashkët kishin qëllimin e përbashkët për të siguruar dhe ushtruar kontroll mbi të gjithë Kosovën përmes metodave që përfshinin frikësimin, keqtrajtimin, ushtrimin e dhunës dhe eliminimin e paligjshëm të atyre që konsideroheshin si kundërshtarë.
“Ndër këta kundërshtarë përfshiheshin persona që ishin, ose që konsideroheshin se kishin qenë: (a) bashkëpunëtorë ose të lidhur me forca, zyrtarë ose institucione shtetërore të RFJ-së, ose që (b) ndryshe nuk mbështetnin qëllimet ose metodat e UÇK-së dhe më vonë të QPK-së, ndër të cilët persona të lidhur me LDK-në dhe serbë, romë dhe persona të kombësive të tjera (bashkërisht, ‘kundërshtarët’). Ky qëllim i përbashkët përfshinte krimet e përndjekjes, burgosjes, arrestimit dhe ndalimit arbitrar ose të paligjshëm, akte të tjera çnjerëzore, trajtimin mizor, torturën, vrasjen dhe zhdukjen me forcë të personave”, thuhet në aktakuzë.
Tutje, në aktakuzë përmenden edhe Azem Syla, Lahi Brahimaj, Fatmir Limaj, Sylejman Selimi, Rrustem Mustafa, Shukri Buja, Latif Gashi dhe Sabit Geci.
Sipas aktakuzës, të akuzuarit bashkë me udhëheqësit tjerë të UÇK-së kontribuuan në arritjen e qëllimit t përbashkët.
“Si alternativë, disa ose të gjithë këta individë nuk ishin anëtarë të ndërmarrjes kriminale të përbashkët, por u përdorën nga anëtarë të ndërmarrjes kriminale të përbashkët për të kryer krime për realizimin e qëllimit të përbashkët (së bashku me anëtarët e NKP-së, bashkërisht ‘anëtarët dhe instrumentet e NKP-së’)”, thotë akti akuzues./Prishtinapress/
