Bashkimi Evropian ka publikuar raportin për të drejtat e njeriut në gjithë botën, përfshirë edhe Kosovën.
Sipas raportit, situata në veri të Kosovës mbetet sfiduese, veçanërisht sa i përket gjykimit të korrupsionit, krimit të organizuar dhe kushteve për lirinë e shprehjes, përfshirë sulmet ndaj profesionistëve të medias.
Raporti thekson se dorëheqja e serbëve të Kosovës nga institucionet publike dhe ngritja e postblloqeve pasuese ndikuan negativisht në situatën e sigurisë dhe sundimin e ligjit në rajonin verior, ku sistemi i drejtësisë dhe policia funksionojnë me kapacitet shumë të reduktuar.
“Në vitin 2022, Kosova gëzonte stabilitet politik, ku qeveria kishte një shumicë solide në Kuvend. Ky mjedis politik ka qenë i favorshëm që Kosova të shtojë përpjekjet e saj për të forcuar demokracinë dhe sundimin e ligjit. Megjithatë, puna e Kuvendit vazhdoi të ndikohet negativisht nga një atmosferë e polarizuar politike dhe mungesa e kuorumit vendimmarrës”.
Procesi zgjedhor i Kosovës ka ende nevojë për fuqizim për të adresuar dobësitë gjatë gjithë ciklit zgjedhor, siç janë identifikuar në misionet e njëpasnjëshme të vëzhgimit të zgjedhjeve të BE-së, dhe së fundi nga Misioni përcjellës i zgjedhjeve të BE-së, i vendosur në Kosovë në nëntor 2022.
Derisa Kushtetuta mbron nga diskriminimi në bazë seksuale orientimi, sipas raportit pranimi i përgjithshëm dhe ndërgjegjësimi i publikut për të drejtat e personave LGBTI mbetet të ulëta.
Duhet bërë më shumë për të garantuar barazinë gjinore dhe mbrojtjen e fëmijëve në praktikë.
Me tutje nevojiten përpjekje për të garantuar në mënyrë efektive të drejtat e personave që u përkasin pakicave, duke përfshirë romët, ashkalitë dhe egjiptianët, personat me aftësi të kufizuara dhe personat e zhvendosur.
Raporti i plotë
Veprimi i BE-së në fushat kryesore
BE-ja vazhdon të monitorojë nga afër respektin për njerëzit të drejtat në Kosovë. Kjo përfshin lirinë e tubimit dhe shoqërimit, lirinë e shprehjes, të drejtat e personave në situata të cenueshme, duke përfshirë personat që u përkasin pakicave; e drejta për barazi dhe mosdiskriminim, fëmijët, personat LGBTI dhe personat me aftësi të kufizuara, si dhe barazinë gjinore, si pjesë e rrugës evropiane të Kosovës.
Angazhimi politik dypalësh i BE-së
Në Kosovë zhvillohet një dialog i rregullt politik, në të dy aspektet teknike dhe nivelet politike, veçanërisht në nënkomisionin për Drejtësi, Liri dhe Siguri në kuadër të Marrëveshja e Stabilizim-Asociimit, si dhe përmes rishikimeve të rregullta dhe të përbashkëta projekte bashkëpunimi.
BE-ja vazhdon të lehtësojë Dialogun për normalizimin e marrëdhënieve mes Kosovës dhe Serbisë. Ka pasur kriza të përsëritura në marrëdhëniet mes Kosovës dhe Serbisë në vitin 2022 dhe situata në terren mbetet e brishtë.
Palët miratuan një Udhërrëfyes për Zbatimin e Marrëveshjeve të Energjisë, të rënë dakord vetëm për udhëtimin kartat e identitetit dhe arritën një marrëveshje që të përmbahen nga veprimet e mëtejshme për targat për të lejojnë që Dialogu të fokusohet në propozimin e fundit të BE-së për normalizimin e marrëdhënieve.
Angazhimi financiar i BE-së:
Në vitin 2022, Kosova vazhdoi të përfitonte nga mbështetja në kuadër të Instrumenti për Asistencën e Para-Aderimit. Mbështetja e BE-së për rimëkëmbjen pas COVID-19 (68 euro milionë) vazhdoi në vitin 2022, duke përfshirë 5 milionë euro për pajisjet mjekësore urgjente dhe 63 euro milionë për masat e rimëkëmbjes socio-ekonomike. Kjo përfshinte një kontratë elasticiteti (buxheti mbështetje), dhe një program për mbrojtjen sociale që adreson më së shumti nevojat e personave situata të cenueshme. Zbatimi i një projekti për forcimin e kapaciteteve të Institucioni i Ombudspersonit vazhdoi (2.7 milionë euro).
Kthimi vullnetar dhe ri integrimi i është lehtësuar, 56 familje të riatdhesuara në Kosovës dhe në rajon (1.5 milionë euro). BE-ja mbështeti 156 projekte për stabilitetin socio-ekonomik të komuniteteve pakicë (700 mijë euro).
Në kuadër të Programit Tematik të NDICI për të Drejtat e Njeriut dhe Demokraci, zbatimi vazhdoi për projektet që fokusohen në mbështetjen e të drejtave të fëmijëve (0.4 milionë euro), duke mbrojtur dhe promovimi i të drejtave të punës të grupeve vulnerabël (0.3 milionë euro), promovimi i së drejtës për një mjedis të pastër dhe të shëndetshëm, akses në drejtësi për grupet më të cenueshme (0.6 euro milionë) dhe promovimi i pjesëmarrjes politike të grave (0.5 milionë euro).
Tre projekte të reja për një total prej 0.5 milionë BE u kontraktuan për të luftuar diskriminimin, gjuhën e urrejtjes dhe dhunën me bazë gjinore në shoqëri dhe rritjen e kapaciteteve të institucioneve në parandalimin dhe adresimin e këtyre çështjeve.
