Kryetari i Forumit Kombëtar Serb, politikani serb nga Graçanica, Momçilo Trajkoviq në një intervistë për Nova.rs thotë se thirrja e presidentit serb Aleksandar Vuçiq drejtuar serbëve në veri të Kosovës për të paraqitur iniciativë për zgjedhje të parakohshme në fakt është një pranim i humbjes dhe një përpjekje “e thyer” për t’i korrigjuar gabimet e tij.
Ai flet edhe për serbët e vrarë në Banjskë, ish-nënkryetarin e Listës Serbe, Milan Radoiq, i cili mori përgjegjësinë për sulmin dhe argumenton se ai është njeri i Vuçiqit.
Nova: Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, u ka bërë thirrje serbëve të veriut të Kosovës që të dalin me iniciativë për zgjedhje të parakohshme, për të marrë levat kryesore të pushtetit në këtë pjesë të Kosovës. Lista Serbe menjëherë konfirmoi pjesëmarrjen e saj në ato zgjedhje. Si e komentoni këtë?
Trajkoviq: Mendoj se ai po përpiqet në mënyrë shumë të korruptuar t’i korrigjojë gabimet katastrofike që ka bërë vitin e fundit në veri të Kosovës. Duhet t’i kujtojmë arsyet pse serbët e veriut të Kosovës u larguan nga institucionet dhe cilat kushte u vendosën për t’u kthyer në to. Asnjë nga këto kushte nuk është plotësuar. Jo vetëm që nuk janë përmbushur, por situata në të cilën ndodhen serbët sot është katastrofike, tragjike. Në një atmosferë të tillë, presidenti, i cili premton se do t’i mbrojë serbët, propozon që të paraqesin iniciativë për zgjedhje. Është një pranim i humbjes së politikës së tij.
Nova: A i bie të luash me njerëzit që kanë mbetur në veri të Kosovës?
Trajkoviq: Lojë e sigurt, por lojë e prishur. Duke luajtur me fatet, kokat. Mirëpo, këtë e bën sepse ka porosi nga një faktor ndërkombëtar. Ai duhet t’i plotësojë kushtet e tyre për të dalë nga problemi që krijoi. Dhe përsëri do ta transferojnë tek ne, te serbët nga Kosova. Këtë herë serbëve nga veriu. Nuk jam i sigurt se ka një mjedis ku serbët do ta pranojnë një iniciativë të tillë. Dhe pastaj nëse situata ndërlikohet, ai do të ketë arsye të thotë se ata janë përgjegjës për situatën në të cilën janë gjetur.
Nova: Një gjë të tillë Vuçiq e bëri edhe në fjalimin e tij të parë para publikut pas incidentit në Banjskë, kur tha se atë e kanë bërë serbët e Kosovës.
Trajkoviq: Ai e tha dhe ne e kujtuam mirë. Në fund të fundit, ne e dimë mirë. Kur erdhi kriza, të gjithë autoritetet kërkuan një mënyrë për ta transferuar përgjegjësinë te ne. Se ne jemi përgjegjës për situatën në të cilën ndodhemi. Dhe në fakt ata janë përgjegjës, sidomos Vuçiqi që i shkatërroi të gjitha institucionet që ekzistonin këtu. Sot në mjedisin serb ekzistojnë vetëm rrënojat e politikës së Vuçiqit. Tani ai dëshiron të ndërtojë përsëri një lloj institucioni, duke harruar atë që ka premtuar. Si ka mundësi që ai tani po thërret për zgjedhje, po për Asociacionin e Komunave Serbe? Kjo ishte baza e kthimit në institucione. Ai duhet të mbajë përgjegjësi për këtë, sepse e pranoi gabimin. Ky popull pati shumë viktima, sa njerëz u vranë, u dëbuan, u rrëmbyen. Ne i mbijetuam 2004-ës dhe ai i humbi të gjitha brenda natës.
Nova: Si e shihni vetë ngjarjen në Banjskë?
Trajkoviq: E shoh si pasojë e politikës së tij. Kur e shoh Banjskën, e cila është katastrofike sepse u vranë të rinj, tre serbë dhe një polic kosovar, më kujtohet një tren, një tren shumëngjyrësh. Manipulimet e tij të hapura dhe të gjitha eksperimentet që kreu ndërkohë filluan me trenin shumëngjyrësh. Ngritja e gatishmërisë ushtarake dhe e avionëve. Duhet të përfundonte kështu dhe ai nuk mund t’i shpëtojë përgjegjësisë. Në një bisedë më 30 janar 2018, pas vrasjes së Oliver Ivanoviqit, e pyeta se kush ishte Milan Radoiçiq? Në atë moment kam tridhjetë e më shumë vite që merrem me Kosovën dhe nuk kam dëgjuar kurrë për të. Ai thotë se as nuk e njeh, por pas një muaji e disa ditësh e emëron nënkryetar të Listës Serbe. Pra, Milan Radoiçiq është njeriu i tij. Atë që bëri Milan Radoiçiq, e bëri ai. Edhe nëse nuk ka shkuar sipas urdhrit të tij, ai është indirekt përgjegjës. Shërbimet duhej ta dinin këtë. Këto dëshmi që po mblidhen tani thonë ose se ne jemi një vend krejtësisht i paaftë ose se Vuçiqi dhe politika e tij janë përgjegjës për ngjarjet në Banjskë. Ata të rinj mendonin se po merrnin pjesë në veprimtari fisnike, në luftë për lirinë e popullit, sepse jemi të kërcënuar. Por kjo luftë duhet luftuar në një mënyrë tjetër. Këta njerëz thjesht u futën në të dhe tragjedia mbeti për familjet e tyre dhe për askënd tjetër, përveç neve që morëm presione të reja. Pas Banjskës, ka reagime të shqiptarëve ndaj serbëve që nuk janë as fajtor dhe as të detyruar.
Nova: Çfarë reagime pati?
Trajkoviq: Epo, unë personalisht pata një bezdi atë ditë, kur po kthehesha nga Beogradi, në Podujevë në rrethrrotullim. Kur panë regjistrimet e Beogradit, vetura u ndal menjëherë para meje. Për dy minuta u përpoqa të dilja nga ai kurth. Mora informacione se disa prej njerëzve tanë u ndaluan të hynin në dyqane në ato momente të para. Derisa njerëzit u kthjelluan dhe e kuptuan se kjo nuk është mënyra për ta zgjidhur problemin. Prandaj, pasojat e Banjskës na vijnë më drejtpërdrejt.
Nova: Si e shikojnë serbët nga Kosova Milan Radoiçiqin, a e shohin vërtet si hero?
Trajkoviq: Janë shantazhuar, gjegjësisht Vuçiqi përmes Radoiçiqit e ka shantazhuar këtë popull këtu. Si me ekzistencë, ashtu edhe me pozitat e tij, ai fuste frikën te njerëzit që vareshin prej tij. Ju lutem, Radoiçiq vendosi se kush do të ishte dekan apo rektor i Universitetit. Për çfarë po flasim? Epo, Vuçiqit nuk i vjen turp dhe ai e di, që një gjysëm i ditur e kontrollon fatin e këtij kombi.
Nova: Dhe si e komentoni faktin që Vuçiq vazhdimisht përpiqet ta mbrojë atë njeri, madje edhe vilën e tij në liqenin e Gazivodes, videon e së cilës e pamë të gjithë?
Trajkoviq: Unë po dëgjoj presidentin dhe nuk mund ta besoj. Këtë mund ta thotë vetëm një i shantazhuar. Gjithçka më duket se Radoiçiq ka diçka të rëndësishme në duart e tij, prandaj presidenti e mbështet atë. Nuk kam përgjigje tjetër për këtë.
Nova: Pas Banjskës, askush nga Zyra për Kosovën nuk është paraqitur në veri të Kosovës për t’i vizituar qytetarët, për të biseduar me ta. Çfarë thotë kjo?
Trajkoviq: Kush duhet të paraqitet? Kush e ka autoritetin të paraqitet? Fatkeqësisht, ky kombi ynë varet nga qeveria, ndaj duhet të durojë më të keqen. Edhe qeveria që i shkaktoi një plagë të madhe. Populli e di se varet nga qeveria dhe buxheti i Serbisë dhe kjo paraqitet sikur të ishin para të Vuçiqit, edhe pse janë para të qytetarëve të Serbisë. Populli ankohet, por është i frikësuar.
Nova: Cila është atmosfera mes qytetarëve?
Trajkoviq: Ata janë të heshtur. Dhe kjo është e rrezikshme. Kur shikojnë nga Beogradi, kanë një luan, dhe kur shohin drejt Prishtinës, kanë një tigër. Ndërsa kthehesh, vdes. Për vite me radhë, ata u menaxhuan nga gjysma e botës politike me emrin Srpska lista. Të rinjtë po largohen. Kohët e fundit kam marrë informacione se 5000 serbë janë larguar nga Lipjani në 10 vitet e fundit. Ne vlerësojmë se 20 për qind e serbëve janë larguar nga Kosova që kur Vuçiq ka qenë në pushtet. Është e frikshme fakti që muajt e fundit po hapen varre dhe po transportohen eshtra. Kjo flet për depresionin e pabesueshëm të qytetarëve. Populli është i thyer.
Nova: Në të njëjtën kohë, kjo e bën punën tuaj të vështirë në çdo mënyrë. Keni anuluar kohët e fundit një takim?
Trajkoviq: Na ndalohet të japim me qira hapësira kulturore. Shpjegimi është se këtu nuk mund të paraqitet askush përveç Listës Serbe. Në Shtëpinë e Kulturës në Graçanicë kishim një tubim prej 400 mysafirësh, i cili na ishte i ndaluar. Pastaj u shkruam të gjitha qendrave të kulturës në Kosovë, morëm përgjigje vetëm nga Zubin Potok, na thanë se nuk do të na lënë hapësirë. Të gjithë të tjerët heshtën. I shkruam edhe peshkopit Teodosije që të na lejonte të ngrinim çadrat në portë, por ai u pajtua me të. Arsyeja është se pas atij parlamenti, Vuçiq nuk do të mund të thoshte se serbët e Kosovës e mbështesin atë. Serbët nuk i besojnë më. Ai nënshkroi të gjitha marrëveshjet që e bënë Kosovën shtet të pavarur, këtë mund ta shohë edhe një njeri i zakonshëm. Sido që të jetë, ne do ta organizojmë kuvendin në Beograd. Do t’i ftojmë të gjitha partitë parlamentare, elitën intelektuale, patriarkun Porfire, peshkopin Teodosije, propozimi im është që të ftojmë Vuçiqin në atë kuvend. I shkruam patriarkut tre letra duke i kërkuar të takoheshim, ai as që denjoi të na përgjigjej. Me patriarkun Pavle na pritën sa herë të donim, edhe me patriarkun Irinej, ky patriarku nuk dëshiron të flasë.
