Lista Serbe ndonëse ka deklaruar publikisht se nuk do të marrë pjesë në zgjedhjet e 23 prillit në Veri, njoftimin zyrtar në KQZ për këtë, ende nuk e ka dërguar. Për të dorëzuar njoftimin për mospjesëmarrje, Lista Serbe ka kohë deri më 15 mars, derisa afati për të aplikuar për certifikim është i hapur deri më 18 mars – në ditën kur pritet të mbahet takimi mes Kurtit e Vuçiqit në Ohër. Eugen Cakolli nga KDI thotë se organizimi i zgjedhjeve është “i afektuar” nga procesi i dialogut e në “veçanti” nga suksesi apo dështimi i nënshkrimit të planit franko-gjerman.
Më 23 prill pritet të mbahen zgjedhjet e jashtëzakonshme për kryetar të katër komunave – Mitrovicë e Veriut, Leposaviq, Zubin Potok dhe Zveçan – dhe zgjedhjet e parakohshme për dy kuvendet komunale – Zveçan dhe Leposaviq. Këto zgjedhje, fillimisht u caktuan për 18 dhjetor, mirëpo u shtynë si pasojë e tensioneve në Veri.
Njëjtë si në dhjetor, edhe kësaj here, Lista Serbe të enjten tha se nuk do të marrë pjesë në zgjedhjet e 23 prillit.
“Kjo e bën më se të qartë se Kosova dhe Komisioni Qendror i Zgjedhjeve po përpiqen që në mënyrë të njëanshme të organizojnë zgjedhje në veri të Kosovës, pa respektuar interesat legjitime të popullit serb, kundër vullnetit të qytetarëve”, thuhet në deklaratën e së enjtes.
Mirëpo një njoftim zyrtar për mospjesëmarrje Lista Serbe nuk e ka dorëzuar në Komisionin Qendror të Zgjedhjeve, e afati për këtë procedurë mbaron nesër.
Këtë për Express e konfirmoi zëdhënësi i KQZ-së, Valmir Elezi. Ai tha se ky institucion ka pranuar deklarime për mospjesëmarrje nga 8 parti politike.
“Duke filluar nga data 9 mars, Komisioni Qendror i Zgjedhjeve ka filluar zbatimin e planit operacional për organizimin e zgjedhjeve të jashtëzakonshme për kryetar të katër komunave: Mitrovicë e Veriut, Zveçan, Leposaviq dhe Zubin Potok dhe zgjedhjeve të parakohshme për kuvendet komunale të dy komunave: Zveçan dhe Leposaviq, të cilat do të mbahen më 23 prill 2023. Mund t’ua konfirmoj se deri më tani (10 mars 2023, 15:00) kemi pranuar deklarimet për mospjesëmarrje në zgjedhje nga 8 parti politike: Partia Demokratike e Diasporës, Iniciativa e Re Demokratike e Kosovës, Pokret za Gora, Socialdemokratska Unija, Fjala, Partia e Ashkalinjëve për Integrim, Kosovaki Nevi Romani Partia, Partia Demokratike e Unitetit”, ka thënë Elezi.
Për këtë çështje, Eugen Cakolli nga KDI, ka thënë se Lista Serbe duhet që ta dërgojë në KQZ njoftimin zyrtar për mospjesëmarrje, në mënyrë që të “prodhohen efektet juridike”. Mirëpo, Cakolli thotë se nëse Lista Serbe e dërgon njoftimin, kjo nuk ua pamundëson kandidatëve të saj të kandidojnë si subjekte të reja apo kandidatë të pavarur.
“Legjislacioni parasheh mundësinë e deklarimit për mospjesëmarrje në zgjedhje, por konform procedurave. Pra, përtej deklarimeve publike, Lista Serbe duhet që njoftimin për mospjesëmarrje t’a dorëzojë pranë Zyrës në KQZ, në mënyrë që të prodhohen efekte juridike. Pas një njoftimi të tillë eventual, Lista Serbe nuk mund të aplikojë për certifikim në zgjedhje, por që kjo nuk do t’ua pamundësonte Listës Serbe dhe kandidatëve të saj që të kandidojnë si subjekte të reja, apo edhe si kandidatë të pavarur”, tha Cakolli.
Cakolli vlerëson se organizimi i zgjedhjeve është i afektuar nga procesi aktual i dialogut dhe suksesi apo dështimi i planit franko-gjerman.
“Normalisht, si subjekti që ka tradicionalisht përkrahjen më të madhe në mesin e votuesve në komunat me shumicë serbe, mospjesëmarrja e Listës Serbe do të ketë ndikim direkt në vet procesin zgjedhor. E përtej kësaj, normalisht, përmes ndikimit edhe nga strukturat e paligjshme në komunat veriore, që financohen e përkrahen nga Beogradi zyrtar, organizimi i zgjedhjeve bëhet edhe më i vështirë. Kësisoj, organizimi i zgjedhjeve është i afektuar nga procesi aktual i dialogut, e në veçanti nga suksesi apo dështimi eventual në nënshkrimin e një marrëveshje për planin franko-gjerman”, u shpreh ai.
Në rast të mospjesëmarrjes së serbëve në zgjedhje, Cakolli thotë se shtyrja e zgjedhjeve nuk duhet të shndërrohet në precedent.
“Kosova është treguar gjeneroze dhe konstruktive, me rastin e shtyrjes së zgjedhjeve gjatë fundit të vitit të kaluar. Por, një qasje e tillë nuk do të duhej të shndërrohej në precedent, e as zhvillim normal, meqë do të cenoheshin standardet dhe obligimet kushtetuese për qeverisjen lokale dhe të drejtat zgjedhore të qytetarëve. Prandaj, konsideroj që organizimi i zgjedhjeve më 23 prill, duhet të jetë i pa-alternativë, por duke mësuar nga situata e vitit të kaluar”, tha Cakolli.
Kushtet e serbëve për të marrë pjesë në zgjedhje
Në dhjetor, kur edhe deklaruan se nuk do të marrin pjesë në zgjedhjet që u patën caktuar për 18 dhjetor, Lista Serbe paraqiti kushtet e saj për të garuar në zgjedhje.
Të enjten, ata deklaruan se përpos që nuk do të marrin pjesë në ato zgjedhje të jashtëzakonshme për shkak se nuk janë plotësuar kërkesat që i kanë shkaktuar largimin e tyre nga institucionet e Kosovës, nuk do të marrin pjesë në asnjë zgjedhje derisa të plotësohen kërkesat e tyre legjitime.
Kushtet e tyre ishin tërheqja e vendimit për targat dhe nisja e formimit të Asociacionit të komunave me shumicë serbe.
“Kjo konkretisht do të thotë – derisa ai (Albin Kurti) të tërheqë vendimet e njëanshme dhe të kundërligjshme për riregjistrim, derisa të formojë Asociacionin e Komunave Serbe në përputhje me marrëveshjen e parë dhe të gjitha marrëveshjet e tjera të lidhura në këtë çështje në dialog”, kishte deklaruar Rakiq.
Çështja e targave është zgjidhur, derisa tash është vëmendja te asociacioni, për çka pritet të nënshkruhet në takimin e 18 marsit.
