Kryeministri i Kosovës e ka pamjen e lënduar të një djali të ri në shkollë, i cili mendon se ka bërë gjithçka siç duhet për t’u përshtatur dhe ende nuk gjen se askush nuk e pëlqen atë.
Por Albin Kurti – i cili dërgoi kryekomunarë shqiptarë etnikë në katër qytete me shumicë serbe javën e kaluar kundër këshillës së SHBA-së, Britanisë së Madhe dhe BE-së, miqve më të ngushtë të Kosovës – nuk është penduar. Kështu e nis shkrimin e saj gazetes se njohur britanike, The Times e cila e ka intervistuar kryeministrin e Kosovës në fundjavë..
Ata e ndëshkuan qëndrimin e tij me përjashtimin e forcave të tij nga stërvitjet ushtarake të udhëhequra nga NATO. Ai beson se shpërblimi për largimin e tij metaforikisht nga ekipi i futbollit do të jetë përfundimisht mposhtja e armikut të tij më të vjetër të gjallë, presidentit ultra-nacionalist të Serbisë, Vuçiq, ish-shefi i të cilit dikur e burgosi.
“Ne kemi nevojë për ndihmën e SHBA-së, Mbretërisë së Bashkuar dhe BE-së”, tha Kurti për The Times “Por kjo ndihmë nuk duhet të jetë në drejtim të qetësimit të autokratëve”.
Kriza e fundit në Ballkan mund të tingëllojë e parëndësishme, duke përfshirë katër kryekomunarë lokalë që i shërbejnë një popullsie prej rreth 50,000 banorësh, por ajo e ka vënë Kurtin kundër jo vetëm Vuçiqit, por edhe forcave që me ndërhyrjen e tyre ushtarake kundër Sllobodan Millosheviqit në vitin 1999, çoi në pavarësinë e Kosovës.
Ata kanë kaluar një dekadë duke u përpjekur ta joshin Vuçiqin nga miku i tij më i ngushtë, Putini. Për Vuçiqin, i cili ishte ministër i informacionit i Millosheviqit, luan nxehtë e ftohtë me Europën, shpesh duke u kthyer nga lindja, por ndonjëherë nga perëndimi, Serbia po përpiqet zyrtarisht të anëtarësohet në BE.
Me fokusin e tij diplomatik dhe ushtarak të angazhuar plotësisht në Ukrainë, gjëja e fundit që dëshiron Perëndimi është një tjetër konfrontim – prandaj edhe grindet me Kurtin, kur ai këmbënguli për të mbajtur një qëndrim të ashpër.
Filloi kur pothuajse të gjithë 50,000 banorët e katër rretheve veriore të Kosovës, të cilët janë 95 për qind serbë, i bojkotuan zgjedhjet komunale në prill. Kjo do të thoshte se katër shqiptarë etnikë u zgjodhën kryetar komune me më së shumti disa qindra vota secili. Serbët kundërshtuan, por Kurti këmbënguli, përballë sugjerimeve të ambasadorëve që ata “të punojnë nga shtëpia”.
Rezultati ishte kaos. Turmat sulmuan komunat. Paqeruajtësit e dërguar të NATO-s u sulmuan nga persona të maskuar. Nëntëmbëdhjetë hungarezë dhe 11 italianë u lënduan, së bashku me më shumë se 50 serbë. Të dërguarit e perëndimit shpërthyen, duke e quajtur Kurtin të papërgjegjshëm dhe privatisht, më keq. Por ai thotë se po e mbronte sundimin e ligjit dhe demokracinë, të cilat nuk mund të mbijetonin nëse do t’i dorëzohej ngacmimeve të një miku të Putinit.
“BE, SHBA, Britania e Madhe, ata e njohin procesin demokratik të zgjedhjeve”, tha ai. “Nëse kryetari nuk do të punojë nga zyra e tij, nga do të punojë ai?”. Janë dy pyetje kyçe që varen mbi të ardhmen e Kosovës, ku 13,000 njerëz vdiqën në luftën e përgjakshme civile që ndërhyrja e NATO-s i dha fund. E para është shkalla e autonomisë që do t’i japë asaj pjese, ku vendasit mbajnë flamuj serbë. E dyta është nëse Serbia do ta njohë ndonjëherë pavarësinë e Kosovës dhe do ta heqë bllokimin e saj ndaj vendeve si Rusia që e bëjnë këtë.
Perëndimi shpreson që duke i bërë lëshime pakicës së saj serbe, Kosova do ta ruajë paqen aq gjatë sa Vuçiq, ose një pasardhës, përfundimisht do t’i dorëzohet realitetit de fakto, pasi ky do të jetë një parakusht për anëtarësimin në BE. Kurti, i cili si student aktivist ishte burgosur nga Millosheviqi, thotë se Vuçiq është ende i njëjti njeri që ishte atëherë dhe po bën lojëra me bashkëbiseduesit e tij. Ai thotë se po mban qëndrim të ashpër ndaj komunave sepse nëse tregon dobësi, Vuçiq do ta shfrytëzojë atë.
Serbët i bojkotuan zgjedhjet pjesërisht sepse në një “marrëveshje normalizimi” në vitin 2013 atyre ua premtoi se komunat e tyre mund të formonin një “bashkësi të komunave serbe”. Nuk ka ardhur kurrë në ekzistencë. Kurti e pranon problemin dhe thotë se ka ndërmend të merret me të – por vetëm me kushtet e tij.
Ai thekson se ishte një grup i ngjashëm i komunave serbe që u bashkuan për t’u shkëputur nga Bosnja, i mbështetur nga Millosheviqi, duke shkaktuar luftën atje. “Nuk do të lejoj që Kosova të bëhet Bosnjë”, tha ai
Diplomatët sugjerojnë se Kurti, 48 vjeç po përpiqet ta tregojë veten si një Zelensky i ri. Ata thonë se Kosova është shumë e ndryshme nga Ukraina, enklava serbe më shumë si Irlanda e Veriut sesa si Donbasi. T’u kërkosh serbëve atje ta harrojnë Beogradin është si t’u kërkosh katolikëve të Irlandës së Veriut ta harrojnë Dublinin. Kurti e mohon forcën e ndjenjës në veri, thonë ata, dhe duke i hedhur poshtë bandat që sulmuan zyrat komunale si “milici fashiste”, po i shtyn serbët në krahët e tyre të zakonshëm.
Ata nuk e kundërshtojnë, megjithatë, bandat kanë një bazë kriminale: si në luftërat jugosllave të viteve 1990, bandat e huliganëve luajnë një rol shumë të madh në jetën serbe. Në marrjen e tyre, Kurti padyshim ka mbështetje, edhe nëse opozita kërkon kompromis, për hir të marrëdhënieve më të mira me Perëndimin. Ai tha për The Times se do të mbante zgjedhje të reja, për sa kohë që serbët premtojnë se nuk do t’i bojkotojnë ato. Ai tha se pranoi se kryetarët e komunave ishin vetëm “gjysmë legjitimë”.
“Ne jemi të përkushtuar ndaj demokracisë”, tha ai. “Nuk do të kemi kryekomunarë me Zoom. Ne jemi shteti më demokratik në Ballkanin Perëndimor dhe një vend serioz”.
