Ish-këshilltari special për Evropën në administratën e Presidentit Barack Obama, Charles Kupchan, thotë se reagimi i Këshillit të Sigurisë Kombëtare ndaj letrës së senatorëve drejtuar Presidentit Biden është një tregues i qasjes së përbashkët të Shtëpisë së Bardhë dhe punës së senatorëve amerikanë ndaj tensioneve në rajon.
Kupchan, tani diplomat amerikan në pension, ka thënë se kjo tregon se drejtimi i anëtarëve të Kongresit presidentit amerikan forcon qëndrimet e diplomatëve amerikanë të shprehura në procesin e negociatave ndërmjet Kosovës dhe Serbisë.
“Kjo dërgon një mesazh të qartë për vendosmërinë e Shteteve të Bashkuara për të bindur Prishtinën dhe Beogradin që të kthehen në rrugën e dialogut konstruktiv dhe zbatimit të Marrëveshjes së Ohrit”, siguron eksperti i Këshillit joqeveritar amerikan për Marrëdhënie me Jashtë.
Të mërkurën, një grup senatorësh demokratë dhe republikanë i kërkuan presidenti dhe administrata amerikane që, siç u tha në letër, të marrin me prioritet përkeqësimin e situatës së sigurisë ndërmjet Kosovës dhe Serbisë.
Ata gjithashtu kërkuan nga presidenti amerikan që të ushtrojë presion diplomatik për t’i dhënë fund krizës aktuale dhe për të vazhduar përparimin në zbatimin e Marrëveshjes së Ohrit.
Senatorët shprehën gjithashtu mbështetjen e tyre për propozimin e BE-së për të qetësuar tensionet mes dy palëve.
Duke reaguar ndaj fjalimit të shtatë senatorëve në pyetjen e Zërit të Amerikës, Këshilli i Sigurisë Kombëtare njoftoi se administrata amerikane ndan shqetësimet e Kongresit për rritjen e tensioneve në veri të Kosovës.
“Ne kemi treguar qartë se normalizimi i marrëdhënieve, pjesëmarrja në proceset demokratike dhe respektimi i sundimit të ligjit do të kontribuojnë për stabilitetin dhe sigurinë në veri të Kosovës”, thuhet në reagimin e Shtëpisë së Bardhë.
Kupchan vlerëson se ky është një qëndrim që ua bën të qartë liderëve të Kosovës dhe Serbisë se ‘kokëfortësia’ e tyre do të ndikojë në marrëdhëniet me Shtetet e Bashkuara.
“Letra të tilla tregojnë fuqinë diplomatike të Uashingtonit me përmendjen e mundësisë së ndryshimeve në aspektin e mbështetjes së Kongresit, si financiare ashtu edhe në forma të tjera të ndihmës”, theksoi bashkëbiseduesi i Zërit të Amerikës.
Ndryshe, tetë anëtarë të Senatit Amerikan, në letrën drejtuar presidentit Joe Biden, përmendën përdorimin e metodave të tilla – nëse Kosova dhe Serbia nuk respektojnë udhëzimet e bashkësisë ndërkombëtare dhe fillojnë të relaksojnë marrëdhëniet.
Sipas Kupchanit, Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian janë padyshim të gatshme të ndërmarrin masa konkrete.
“Është e nevojshme të riniset procesi i normalizimit. Dhuna në veri të Kosovës kundër trupave të KFOR-it ishte veçanërisht shqetësuese”, kujton Kupchan.
Për këtë më herët ka folur edhe përfaqësuesi i lartë i Bashkimit Evropian, Josep Borrell i cili ka theksuar se BE mund të marrë masa politike dhe financiare për normalizimin e dialogut ndërmjet Serbisë dhe Kosovës.
Ndryshe, pas përshkallëzimit të fundit në veri, Kosovës iu mohua pjesëmarrja në një stërvitje ushtarake të organizuar nga Shtetet e Bashkuara. Gjithashtu pritet që deri në fund të javës të vendosen masa të tilla si: pezullimi i punës së të gjitha grupeve të punës për Marrëveshjen e Stabilizim Asociimit (MSA), ndërprerja e financimit nga programi i Bashkimit Evropian dhe ndërprerja e bashkëpunimit politik me Kosovën.
Aktualisht nuk dihet nëse, kur dhe çfarë masash do të merren dhe zbatohen ndaj Serbisë.
“Jam i bindur se Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian, duke pasur parasysh rrethanat, po ushtrojnë presion adekuat diplomatik”, vlerëson Kupchan – i cili është edhe profesor i Marrëdhënieve Ndërkombëtare në Universitetin Georgetown.
“Kosova dhe Serbia nuk duhet të lejojnë dështimin e Marrëveshjes së Ohrit, nga marsi i vitit 2023, që çon në normalizimin e marrëdhënieve. Rikthimi në rrugën e duhur është qëllimi i menjëhershëm. Të dyja palët duhet të marrin vendimet e vështira të nevojshme për të normalizuar marrëdhëniet dhe për të hapur një rrugë drejt stabilitetit rajonal dhe integrimit në institucionet atlantike. Ose mund të mbeten të mbërthyer në konflikte rajonale dhe etno-nacionaliste për një të ardhme të parashikueshme”, thekson eksperti amerikan.
I pyetur nëse sheh guximin dhe vullnetin e palëve në dialog për zgjidhjen e mosmarrëveshjes prej disa dekadash, eksperti amerikan përgjigjet se për momentin kjo nuk është e mundur.
“Për përparim, do të jetë e nevojshme që Beogradi dhe Prishtina të tregojnë guxim dhe përmbajtje politike. Të dyja kategoritë janë aktualisht në deficit”, përfundon diplomati amerikan në pension.
