Megjithëse samiti kishte për qëllim të shënonte 70-vjetorin e lindjes së aleancës ushtarake, tensionet midis aleatëve mposhtën festën. Festimi u shënua edhe me përplasje midis presidentëve amerikanë dhe francezë.
Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoltenberg përshëndeti krerët e aleancës ushtarake 29-anëtarëshe në Londër të mërkurën, pasi aleatët u takuan për të festuar 70 vjetorin e organizatës, transmeton Telegrafi.
Pas një fillimi të tensionuar në samitin dy-ditor të martën – të shënuar nga përplasjet midis presidentit të SHBA-së, Donald Trump, si dhe presidentit francez Emmanuel Macron – liderët e kthyen përqendrimin e tyre drejt kërcënimeve aktuale dhe të ardhshme.
Të mërkurën, liderët e NATO-s ranë dakord mbi rëndësinë e mbrojtjes së ndërsjellë dhe nevojën për të vlerësuar vendin e Kinës në skenën botërore.
“Ne riafirmojmë lidhjen e qëndrueshme transatlantike midis Evropës dhe Amerikës së Veriut … dhe angazhimin tonë solemn siç është parashikuar në nenin 5 të
Traktatit të Uashingtonit se një sulm kundër një aleati do të konsiderohet një sulm kundër të gjithëve”, thanë ata në një deklaratë të përbashkët.
Deklarata i referohet gjithashtu nevojës për të adresuar “mundësitë dhe sfidat” të paraqitura nga “ndikimi në rritje i Kinës dhe politikat ndërkombëtare”.
Kryeministri britanik Boris Johnson theksoi unitetin në fjalimet në samit, duke thënë se 70 vjet më pas, “ne jemi të fortë në angazhimin tonë ndaj NATO-s”, duke shtuar se “paqja nuk mund të merret si e mirë”.
Duket se një përplasjeve me Turqinë rreth planeve të mbrojtjes për shtetet baltike dhe Poloninë ishte zgjidhur, megjithëse Stoltenberg nuk specifikoi sesi u soll në presidenti Rexhep Tajip Erdogan. Ai kishte ndaluar miratimin për mosmarrëveshjet në lidhje me mënyrën e etiketimit të milicive kurde që veprojnë në Siri.
Trump papritmas anuloi një konferencë për shtyp të planifikuar në fund të procedurës pasi u shfaqën pamjet që tregojnë liderët e tjerë botërorë që talleshin me të pas shpinës.
Çfarë ndodhi në ditën 1?
Dita e parë e samitit u shënua nga një seri takimesh të tensionuara dypalëshe dhe konferencave për shtyp në Londër, përfshirë takime kontestuese me Trump.
Presidenti turk Rexhep Tajip Erdogan u takua gjithashtu për të biseduar me Macron, Johnson dhe kancelaren gjermane Angela Merkel pas ofensivës së Turqisë kundër forcave kurde në veri të Sirisë.
Gjatë një konference për shtyp, shefi i NATO-s, Jens Stoltenberg u pyet se si ndjehej për thirrjet e Macron për dialog me Rusinë. Stoltenberg u përgjigj se “NATO dhe unë, besojmë në dialogun me Rusinë”.
“Nëse nuk mund të arrijmë një marrëdhënie më të mirë në një afat të shkurtër, atëherë duhet të menaxhojmë një marrëdhënie të vështirë”.
Trump nisi samitin duke kritikuar homologun e tij francez për thënien se NATO ishte “i vdekur nga truri”. Trump, i cili dikur e quajti NATO-n të vjetëruar, tha se vërejtja e liderit francez ishte “e keqe”.
Trump më vonë e zbuti qëndrimin e tij gjatë një takimi dypalësh me Macron, megjithëse udhëheqësi francez tha se ai qëndronte pranë komenteve të tij dhe kritikoi aleatët.
NATO njeh ndikimin e Kinës
Udhëheqësit e NATO-s do të ngrenë shqetësime për ndikimin në rritje të Kinës për herë të parë në një deklaratë të udhëheqësve të përbashkët.
Deklarata e tyre pranoi se ngritja e Kinës “ka implikime të sigurisë për të gjithë aleatët”, tha udhëheqësi i NATO-s Stoltenberg – përfshirë raketa që mund të arrijnë në SHBA dhe Evropë.
