Kryeparlamentari serb, Ivica Daqiç, ka folur në një intervistë për DW për zhvillimet e fundit, takimet për dialogun në Bruksel, njohjen e pavarësisë së Kosovës, krimet, përdhunimet dhe gjenocidin në Bosnje.
Intervista e plotë:
Ai ka lindur në Prizren. Fakultetin e shkencave politike në Beograd e ka mbaruar si studenti më i mirë i brezit të tij, por në vitin 1990 Ivica Daçiq u fut në politikë. Daçiq ka qenë zëdhënës i Partisë Socialiste të Serbisë (SPS) deri në vitin 2000, e më pas nënkryetar dhe kryetar i kësaj partie. Ai ka mbajtur pozicionet e ministrit të Punëve të Brendshme, të Punëve të Jashtme, ka qenë zëvendëskryeministër dhe kryeministër. Sot Daçiq është kryetar i Parlamentit të Serbisë. Prej cilave gjëra do të hiqnit dorë, po të kishit mundësi?
Daçiq: Nuk do të hiqja dorë nga asgjë. Pse të pendohem. E tilla ka qenë jeta. Ne kemi studiuar në kohën e shkatërrimit të sistemit njëpartiak dhe të shkatërrimit të Jugosllavisë.
Nuk pendoheni as për faktin që keni qenë edhe në partinë e Millosheviqit?
Daçiq: Dëgjoni, siç e dini, ajo ka qenë koha e shndërrimit të Lidhjes Komuniste në Parti Socialiste të Serbisë.
Mirë, do të thotë nuk pendoheni. Tani po bisedojmë në Berlin, ku këto ditë jeni takuar me kryetarin e Bundestagut, Wolfgang Schäuble dhe disa deputetë. Si i vlerësoni raportet diplomatike dhe ekonomike Gjermani-Serbi?
Daçiq: Gjermania është bërë partneri i parë i Serbisë në tregtinë e jashtme dhe mund të them se perceptimi i Gjermanisë dhe marrëdhëniet tona dypalëshe kanë ndryshuar shumë në dhjetë vitet e fundit. E ky është në radhë të parë rezultat i përmirësimit të marrëdhënieve midis njerëzve që drejtojnë këto dy vende, të cilët kanë krijuar komunikime mes tyre dhe kanë krijuar marrëdhënie personale, që sigurisht ka ndihmuar nxjerrjen në pah të disa temave pozitive, e jo vetëm temave negative në marrëdhëniet tona. Kështu që sot mund të them me kënaqësi se Gjermania është numri një në ekonomi, kur bëhet fjalë për marrëdhëniet. Ne kemi një shkëmbim prej 5,3 miliardë euro në tregtinë e jashtme vetëm gjatë vitit të kaluar. Po kështu, ata janë donatorë të mëdhenj dhe janë ndër investitorët më të mëdhenj. Janë rreth 400 ndërmarrje gjermane në Serbi, të cilat punësojnë më shumë se 70.000 njerëz, e qëllimi ynë është të arrijmë shifrën prej 100.000 punonjës. Dhe, që gjishashtu është mirë, shumica e këtyre kompanive shprehen pozitivisht për punën e tyre në Serbi. Kjo është shumë e mirë. Politikisht, mendoj se ne jemi të vetëdijshëm se Gjermania është vendi numër një në Evropë, pavarësisht faktit që serbët, për arsyet e tyre historike, mund të kenë më shumë simpati ndaj Francës. Por sigurisht që fuqia ekonomike dhe politike në këtë kohë është madje më shumë në Berlin sesa në Paris.
Ju jeni takuar në Berlin me kryetarin e Bundestagut Schäuble dhe me disa deputetë, e di që edhe presidenti Vuçiq ka kontatke të shpeshta me kancelaren Angela Merkel. Pra mund të thuhet se keni raporte të mira diplomatike dhe ekonomike. Por ka dhe një temë ku ju dalloni shumë – e kjo është çështja e Kosovës dhe njohja e Republikës së Kosovës. Ju nuk e njihni, ndërsa Gjermania jo vetëm që e njeh, por është një prej vendeve që me ngulm kërkojnë normalizimin e raporteve mes Kosovës dhe Serbisë. Sa ju pengon ky fakt në raportet tuaja me Berlinin?
Daçiq: Ne sot (në takimin me Schäublen me 25 qershor në Berlin) nuk jemi marrë shumë me këtë çështje. Ne e dimë se ku janë dallimet mes nesh. Natyrisht që e dimë se si mendojnë ata, e dimë se cila është kërkesa e tyre për të shkuar përpara, e dimë se ata kërkojnë që Serbia të njohë pavarësinë e Kosovës. Nga ana tjetër, politika jonë është shumë e qartë: ne duam zgjidhje politike, duam kompromis. Kërkesa për njohjen e pavarësisë nuk është kompromis, ajo është kërkesë e palës në Prishtinë. Por në këtë takim nuk e kemi prekur këtë temë. Ne kemi biseduar për raportet tona, për raportet bilaterale. Më kanë pyetur, për shembull, se çfarë mendoj për Maqedoninë e Veriut, për Shqipërinë, pse ato nuk e morën dritën jeshile për fillimin e negociatave për anëtarësim në BE. Gjermania interesohet për të gjithë rajonin. Më duhet të them se ata kërkojnë që procesi i negociatave të përshpejtohet. Por kështu nuk mendojnë të gjithë. Schäuble më tha se ai personalisht ka biseduar madje para ca vitesh dhe ka kërkuar që Franca të pranojë që Ballkanit t’i jepet drita jeshile në procesin për anëtarësim, por Franca nuk është treguar shumë bashkëpunuese në këtë çështje.
Me këtë çështje ndoshta nuk jeni marrë shumë në këto takime, por çështja e të gjitha çështjeve është njohja e Kosovës, sepse ju e dini që edhe përshpejtimi i afrimit të Serbisë me BE, kushtëzohet me njohjen e Kosovës, respektivisht me normalizimin e raporteve me Kosovën. Ndërsa ju në Serbi tërë kohën po flisni për një kompromis. Çfarë do të thotë kompromis?
Daçiq: Shikoni, kompromis do të thotë diçka që është ne interesin e të dy palëve. A është i mundur ky kompromis nuk e di.
Nuk m’u përgjigjët çfarë është kompromisi? Çfarë nënkupton ai?
Daçiq: Po pse mendoni se Serbia duhet të propozojë ndonjë kompromis?
Po kush duhet ta propozojë?
Daçiq: Ne kemi tani një situatë ku çështja akoma është e hapur. Kjo do të thotë se çështja e statusit të Kosovës është e pazgjidhur, pavarësisht faktit që Kosova mendon se çështja është zgjidhur. Ajo nuk është zgjidhur derisa Kosova nuk pranohet në Kombet e Bashkuara. Nga ana tjetër situata në terren – ajo që amerikanët shpesh pëlqejnë ta thonë – është e tillë që, pavarësisht nga fakti se 99 përqind e serbëve do të thoshin se Kosova është pjesë e Serbisë, Serbia nuk ka sovranitet të plotë në Prishtinë. Por as Prishtina nuk ka sovranitet të plotë në veri të Kosovës. Kjo është situata në terren. A mund të ndryshohet kjo situatë në terren përveç se me luftë? A mund të ndryshohet, për shembull, me kompromis? Kjo është e mundur. Më mirë me kompromis, sesa dikush të provojë të bëjë diçka tjetër.
Çfarë do të thotë kjo më saktësisht, çfarë është kompromisi?
Daçiq: Kompromis për mua është gjendja reale në terren.
A do të thotë kjo se ju angazhoheni për ndarjen e Kosovës apo për shkëmbimin e territoreve?
Daçiq: Po pse po më pyesni tani këtë, kur ju e dini se çfarë kam thënë edhe para më shumë se dhjetë vitesh…
Unë e di çfarë keni thënë, por edhe ju keni të drejtë të ndryshoni mendimin.
Daçiq: Pse ta ndryshoj? Nëse ju nuk e keni ndryshuar ju mendimin, nuk e kam ndryshuar as unë.
Unë jam gazetar dhe nuk e ndryshoj mendimin shpesh.
Daçiq: Mirë, mirë…
Pra, çfarë mendoni për ndarjen e Kosovës?
Daçiq: Po nuk mendoj asgjë, thjesht dua të them se të gjitha duhet të jenë pjesë e marrëveshjes. Tani kemi një situatë, që kur flitet për Kosovën mendohet vetëm në njohjen e pavarësisë së Kosovës. Por nuk duhet të jetë kështu. A ka dikush që propozon ndonjë zgjidhje që do të përfaqësonte një kompromis të interesave si serbe ashtu edhe shqiptare. Tani për tani, askush nuk dëshiron të merret me këtë, askush nuk dëshiron të marrë përgjegjësi. E kjo ka të bëjë me normalizimin e marrëdhënieve. E di sepse edhe vet kam marrë pjesë në dialog, kur ishte në vitin 2012 dhe 2013…
Dialogu ka filluar në tetor 2012, e Marrëveshja është nënshkruar më 2013…
Daçiq: Po, por në dokumentet e BE më pas janë futur edhe disa gjëra që i ka trilluar Stefan Füle, i cili ka qenë komisioner i BE për zgjerimin. Ai e ka zbuluar këtë termin – siç thuhet – “marrëveshje juridikisht e obligueshme për normalizimin e raporteve“. Më kujtohet që pikërisht unë e kam pyetur: Çfarë do të thotë kjo?
Kjo do të thotë mbase njohje reciproke mes këtyre dy shteteve?
Daçiq: Jo, nuk do të thotë. Ku shkruan kjo? Füle më ka shpjeguar se domethënia është shumë më e gjërë – kështu më ka thënë asokohe – është një formulim kaq i gjerë, sa që çdokush mund ta interpretojë në mënyrën e vet, ashtu si i përshtatet. E tani kur dikush flet për marrëveshjen, thotë se marrëveshja duhet të nënkuptojë njohje reciproke. Së pari, çfarë do të thotë “njohje reciproke”? Pritni pak, po ju vërtet mendoni se Serbia ka nevojë për njohje nga Kosova? Kjo është qesharake.
A do ta njohë Serbia Kosovën si shtet, në një moment?
Daçiq: Ne nuk do të njohim asnjë zgjidhje të njëanshme. Thjesht duam të flasim, të vazhdojmë dialogun. E përsëris edhe një herë: për mua është e pranueshme gjithçka që nënkupton ndonjë kompromis që përfshinë interesat e të dy palëve. Por, ju tani po më pyesni diçka ku unë nuk jam i përfshirë.
DW: Ju keni qenë kryeministër, e tani jeni kryetar i Parlamentit, pra jeni pjesë e të gjitha proceseve.
Por ajo që mendoj unë nuk do të thotë patjetër se është e rëndësishme.
Ju keni qenë në krye të delegacionit që ka nisur dialogun për Kosovën në vitin 2012, si kryeministër i atëhershëm. Dhe prej asaj kohe z. Daçiq, një çështje është përmendur vazhdimisht – çëshja e personave të pagjetur. Pse nuk i keni gjetur akoma të pagjeturit?
Daçiq: Pritni pak, më lejoni të them vetëm këtë, pasi më keni pyetur për marrëveshjen. Unë jam takuar asokohe me (Hashim) Thaçin dhe kemi nënshkruar Marrëveshjen e Brukselit, e tani Kurti thotë se ajo nuk vlen. Ai thotë se asnjë qeveri para tij nuk ishte një qeveri e vërtetë. Pra, ka një kohë para Kurtit dhe pas Kurtit.
Kurti ka thënë se ai do t’i rishikojë të gjitha marrëveshjet e nënshkruara dhe më pas do të vendosë, se çfarë do të bëhet me to. Por të kthehemi tek çështja e të pagjeturve…
Daçiq: Unë këtu në Berlin dëgjova se ata janë të zhgënjyer me qëndrimin e tij (Kurtit). Por të vazhdojmë… Sa i përket personave të zhdukur: Unë jam plotësisht dakord që personat e zhdukur duhet të kenë prioritet. Por, nuk është vetëm çështja e humbjes së shqiptarëve. Këtu kemi të bëjmë edhe me personat e zhdukur serbë në Kosovë.
Natyrisht që ka edhe serbë të pagjetur. Por pse kjo çështje nuk është zgjidhur deri më sot, sepse ju keni qenë kryeministër, ministër i Brendëshëm, keni qenë pjesë e dialogut. Pse nuk e keni ndarë këtë çështje nga dialogu, si një çështje civilizuese, njerëzore?
Daçiq: Unë absolutisht mendoj se kjo çështe duhet të zgjidhet. Por nuk e di pse mendoni se politikanët e kanë këtë përgjegjësi. Nuk ka pasur asgjë në Serbi, me sa di unë, që ndalohet që dikush të kërkojë apo që dikush në Serbi është urdhëruar të mos bëjë diçka. E di që ka vërejtje nga vendet e tjera, por edhe ne kemi vërejtjet tona ndaj Prishtinës dhe disa të tjerëve. Ne ju kemi dhënë listën e vendeve ku duhet të kërkojnë personat e pagjetur atje, por nuk duan ta bëjnë. Pra unë jam dakord që kjo çështje të zgjidhet. Para disa vitesh kemi miratuar edhe disa rezoluta për këtë çështje, që kjo të ndahet nga çështjet politike. Çështja e personave të pagjetur me siguri që është një temë të cilës duhet t’i kushtojmë vëmendje.
Të pagjetur në Kosovë ka më shumë se 1.600. Prej tyre rreth 400 janë serbë, të tjerët shqiptarë. E dikush në politikë, apo dhe jashtë politikës, është duke fshehur të dhënat për këta persona. Ndaj njerëzit me siguri që nuk kanë mirëkuptim për këto gjëra.
Daçiq: Unë nuk i di të dhënat e sakta, sa njerëz janë të zhdukur, por po e përsëris edhe një herë: Serbia do të bëjë gjithçka për gjetjen e tyre. Ata mund të telefonojnë. Kushdo që mendon se Serbia ka qëllime të caktuara të pandershme në këtë drejtim, gjithmonë mund të ndërhyjë dhe jam i sigurt se Serbia nuk ka asgjë për të fshehur. Nëse i kemi zbuluar trupat (në varrezën masive) në Batajnica afër Beogradit, atëherë cili është interesi ynë për të mjegulluar gjëra të tjera. Por këtu kemi edhe një situatë tjetër – ne kemi propozuar që të kërkohen trupa në pesë lokacione në Kosovë, por kjo nuk është pranuar.
Shpresoj sinqerisht se do të zbulohet fati i të gjithë të pagjeturve. Të kalojmë tani tek një pyetje tjetër – çështja e akuzave për krime lufte. Si e shihni ju procesin dhe aktakuzën kundër Thaçit, Veselit, Selimit dhe Krasniqit në Hagë?
Daçiq: Unë me të vërtetë nuk e di këtë. As nuk e di pse duhet të përzihem në këto gjëra. Unë mendoj, se kjo është pasojë e mosvepiimit të Tribunalit të Hagës, sepse ai nuk ka ndjekur penalisht ata që kanë bërë krime kundër serbëve. Tribunali nuk është marrë seriozisht me këtë çështje. Ka ndodhur, për shembull, që Oriq të lirohet, që të lirohen gjeneralët kroatë, të lirohet Haradinaj, sepse nuk kishte më dëshmitarë të gjallë. Pastaj erdhi çështja e raportit të Dick Marty, një anëtar i Asamblesë Parlamentare të Këshillit të Evropës. Më pas u vendos që të themelohen këto Dhoma. Për sa i përket Serbisë, ne kemi qenë në favor të ndjekjes penale të të gjithë atyre që kanë bërë krime, nga ana e Tribunalit të Hagës. E vetmja që mund të them unë është se, të gjithë ata që janë përgjegjës duhet të përgjigjen.
Ivica Daçiq në takime me parlamentarë gjermanë në Bundestag, 25.06.2021
Përmendët raportin e Dick Marty, me siguri që e dini se në aktakuzën kundër këtyre katër personave, nuk ka asnjë fjalë për nxjerrjen dhe shitjen e organeve të serbëve, që ka qenë shkaku kryesor i themelimit të Gjykatës Speciale.
Daçiq: Është dashur të ketë.
Keni ju ndonjë të dhënë për këto dyshime?
Daçiq: Nuk i kam unë, por i ka Dick Marty.
Shikuar nga faktet e deritanishme, prokuroria e Gjykatës Speciale nuk ka gjetur asgjë. Ndërsa ju para ca kohësh, në një intervistë për mediat serbe, keni deklaruar se janë fryrë madje edhe numrat e përdhunimeve në Kosovë. Ku i bazoni këto dyshime?
Daçiq: Dëgjoni, unë nuk e kam thënë këtë nga bindja personale, por kam folur në bazë të të dhënave që i kemi marrë nga autoritetet e Kosovës. Pra nga Prishtina, e cila ka bërë thirrje publike që të lajmërohen personat e përdhunuar. Pra këtu kemi më shumë rrëfime politike, sipas motos: “Unë mendoj se ka pasur kaq e kaq njerëz që u përdhunuan”. Edhe nëse ka pasur vetëm një përdhunim, ai është një krim. Por nuk është e njëjta kur thuhet se janë përdhunuar 500, 600 ose një mijë njerëz, ose kur thuhet se janë përdhunuar 20.000 njerëz. Ky është një ndryshim i madh.
Besoj se për këtë çështje ka mjaft të dhëna, por mbase nuk janë publikuar.
Daçiq: Shikoni, ne nuk kemi kurrfarë problemi me këtë çështje. Nuk kemi kurrfarë problemi të ndjekim penalisht serbët që kanë bërë krime. Por këtu kemi një problem tjetër: Si është e mundur që të mos mbahet asnjë proces për krime kundër serbëve?
Nuk është e vërtetë. Vetëm në Kosovë janë mbajtur dhjetëra procese për krime kundër serbëve. Proceset janë mbajtur edhe në Hagë, por fakt është që ka pasur pak të dënuar.
Daçiq: Për këtë po flas edhe unë. Çfarë lidhje ka nëse është ngritur ndonjë aktakuzë kundër dikujt apo jo, kur personat e akuzuar nuk dënohen. Askush nuk është dënuar dhe kjo krijon bindjen se drejtësia nuk është objektive.
Zoti Daçiq, a e ndjeni veten përgjegjës? Ju keni qenë në funksione të ndryshme në kohën e shkatërrimit të ish-Jugosllavisë, pra në kohën kur janë bërë krimet. Keni qenë zëdhënësi i Partisë Socialiste. Ndërsa zoti Vuçiq ka qenë ministër i Informacionit në kohën e luftës së Kosovës. A ndjeni ndonjë përgjegjësi për të gjitha që kanë ndodhur?
Daçiq: Dëgjoni, kur ata që ishin në UÇK nuk ndjehen fajtorë, pse të ndjehem unë? Unë kam qenë një politikan, ashtu si edhe Vuçiq. Unë nuk kam qenë në front. Unë nuk kam bërë asgjë të keqe, asgjë të keqe nuk i kam bërë askujt. Vlerësimet mund të jenë të ndryshme, ndërsa për punën time vlerësimet mund të bëhen vetëm në zgjedhje, e ne i humbëm zgjedhjet e vitit 2000.
Po çfarë mendoni për aktakuzën e paralajmëruar nga zoti Kurti për gjenocid kundër Serbisë?
Daçiq: Unë mendoj se, së pari, kjo është ligjërisht e pamundur. Kosova nuk mund të paraqitet si paditëse, sepse nuk është shtet i njohur ndërkombëtarisht. As në atë kohë nuk ka qenë shtet i njohur ndërkombëtarisht. Por në përgjithësi, nuk e di çfarë mund të sjellin ide të tilla, sepse këtu secili mund të paditë dikë tjetër për diçka.
Parlamenti i Malit të Zi ka miratuar këto ditë një rezolutë me të cilën dënohet gjenocidi në Srebrenicë. Ju si kryetar i Parlamentit të Serbisë, a do të inicioni një rezulutë të ngjashme, sepse kjo ndikon edhe në raportet mes Serbisë dhe B-H?
Daçiq: Serbia e ka miratuar një rezolutë për këtë çështje në vitin 2010 dhe tani nuk ka nevojë të nxjerrë diçka të re. Rezoluta është dakorduar me Turqinë dhe Bosnjë-Hercegovinën rreth përdorimit të termit, dhe ata kanë rënë dakord që të mos përdoret termi “gjenocid”. Pse ta ndryshojmë këtë, nuk e kuptoj.
Vuçiq-Daçiq – bashkëudhëtarë për një kohë të gjatë në politikë
Çfarë mendoni ju për këtë gjenocid?
Daçiq: Unë nuk dua të futem fare në atë se çfarë mendoj unë. Thjesht them se kjo çështje është zgjidhur për Kuvendin e Serbisë. Ju tani po më detyroni të kthehem tek disa gjëra. Nëse Kroacia tani thotë, se Serbia duhet të miratojë një rezolutë mbi gjenocidin para se të anëtarësohet në BE, a nuk është dashur që edhe Kroacia të miratojë një rezolutë mbi gjenocidin kundër serbëve në Jasenovc? A është bërë ky gjenocid para se të futet në terminologjinë ligjore si krim nuk është me rëndësi, thelbi është që gjenocidi është bërë. Siç e kam thënë, çdo jetë është e rëndësishme. Por edhe numrat janë të rëndësishëm.
Në Srebrenicë janë vrarë mbi 8.000 njerëz brenda dy-tre ditësh.
Daçiq: Po, por a e dini se sa janë vrarë në vendet e tjera? A e dini sa mijëra njerëz u vranë, “në të njëjtën ditë, me qindra nxënës…”, këto nuk janë gjenocid apo jo? Unë vetëm po them se ne e kemi kryer punën tonë.
Pra ju si kryetar i Parlamentit të Serbisë mendoni se kjo çështje është mbyllur?
Daçiq: Kjo çështje ka mbaruar dhe është mbyllur. Gjithçka tjetër është vetëm manipulim politik mbi këtë temë.
Kur flasim për raportet me B-H, gjithmonë ngrihet edhe çështja e marrëdhënieve të Serbisë me Republikën Srpska. E kjo çështje shpesh përmendet edhe në kontekstin e Kosovës. A mund të ketë ndonjë paralele mes statusit të Kosovës dhe Republikës Srpska, sipas mendimit tuaj?
Daçiq: Pse të mos ketë? Po çfarë mendoni ju shqiptarët, se keni më shumë të drejta për të bërë shtetet tuaja sesa serbët në territorin e shteteve të tjera?
Unë jam gazetar i Deutsche Welles…
Daçiq: E di dhe unë nuk e thashë këtë me qëllim të keq ndaj jush, sepse ne njihemi kaherë. Por thjesht është e pamundur që diçka e tillë të mbrohet ligjërisht si qëndrim. Pse është e pamundur? Komisioni i Badinterit ka konstatuar, se Jugosllavia mund të shpërbëhet përgjatë kufijve të republikave. Nëse ka pasur një përjashtim, si mund të thuash tani që askush tjetër nuk e ka këtë drejtë? Është trillim që Kosova është një rast ‘sui generis’, vetëm sa për të bërë më të lehtë që kjo të gëlltitet nga të tjerët. Dhe të gjithë mendojnë, kjo vlen vetëm për Kosovë atje diku, e jo edhe për vendin tim. Boshnjakët në Sarajevë për shembull thonë se Kosova mund të jetë e lirë dhe e pavarur. E kur ju thua: “Pse të mos jetë e pavarur edhe Banja Luka”, ata thonë: “Oh, kjo nuk është e njëjtë”. Po pse nuk është?
Pra ju mendoni se mund të ketë paralele mes Kosovës dhe Republikës Srpska?
Daçiq: Jo vetëm që ka paralele, por jeta është e këtillë. Nëse dikush thotë: Situata në terren është e tillë, se Kosova ka shpallur pavarësinë dhe se Perëndimi duhet ta pranojë këtë, atëherë nuk shoh pse dikush duhet të kundërshtojë idetë e ngjashme kudo tjetër në botë. Por ne nuk angazhohemi për një gjë të tillë. Ne nuk e nxisim këtë. Por boshnjakët në Sarajevë nuk mund të vijnë dhe të thonë, e tani kur myslimanët janë më shumë se 51 përqind, atëherë ne do të shfuqizojmë Republikën Srpska dhe do të krijojmë një shtet unitar.
Bosnjë-Hercegovina njihet me Marrëveshjen e Dejtonit, si një shtet i përbërë nga dy entitete?
Daçiq: Ashtu është, por ata duan ta ndryshojnë. Ata duan ta ndryshojnë dhe vazhdimisht kërkojnë unitarizimin e B-H – heqjen e entiteteve, heqjen e barazisë së popujve dhe gjithçka tjetër.
Çfarë mendoni për idetë për ridefinimin e kufijve në Ballkan?
Unë nuk i kam hapur këto ide.
Nuk e keni hapur, por mbase keni ndonjë mendim?
Daçiq: Unë nuk kam qenë në favor të kësaj ide, por me shpalljen e pavarësisë së Kosovës, janë ripërcaktuar kufijtë në Ballkan. Kjo është e vërteta dhe është një fakt historik. Tani nuk mund të thuash, sikur kur luajnë fëmijët, njëri të merr diçka dhe thotë – loja ka përfunduar. Kjo nuk është e mundur. Ne nuk insistojmë në ndryshimin e kufijve, por nuk mund të jetë askush hipokrit e të thotë, “e tani nuk ka më lëvizje të kufijve”. Ndërsa kufirin tonë e kanë lëvizur. Pse nuk e thanë këtë para lëvizjes së kufirit tonë? Pse nuk tha dikush: “Nuk ka lëvizje të kufijve të Serbisë?” Por të kuptohemi, unë nuk insistoj në këtë. Ne po flasim për një marrëveshje, po flasim për paqen. Po flasim për një zgjidhje politike. Kjo do të ndodhë, nëse arrihet ndonjë marrëveshje. Nëse nuk ka marrëveshje, nuk do të ketë.
Kur flasim për paqen dhe marrëveshjet politike: Si i shihni ju marrëdhëniet midis B-H, Serbisë, Kosovës, Maqedonisë Veriore dhe vendeve të rajonit në të ardhmen? A mund të ketë ndonjë marrëveshje tjetër, apo duhet të presim anëtarësimin e përbashkët në BE?
Daçiq: Në përgjithësi, ne jemi për hapjen e perspektivës evropiane për të gjithë. Unë mendoj se kjo do të ishte mirë. A do të ndodhë kjo? Ja për shmebull, njerëzit në Prishtinë mund të pyesin veten: “Si është e mundur që ata që e favorizojnë pavarësinë e Kosovës, nuk ua japin liberalizimin e vizave?”
Çfarë mendoni ju për liberalizimin?
Daçiq: Unë mendoj se kjo është jashtëzakonisht hipokrite. Pritni pak, nëse e doni aq shumë Kosovën, pse nuk lejoni liberalizimin e vizave.
Pse nuk po kërkoni edhe ju që të liberalizohen vizat për Kosovën, si njeri që keni lindur në Prizren?
Daçiq: Ne vazhdimisht angazhohemi për këtë. Ne kemi dashur t’ju fusim në BE dhe ta mundësojmë edhe liberalizimin e vizave. Unë e kam nënshkruar dokumentin që qytetarët me nënshtetësi të Sebisë të gëzojnë liberalizimin. Por disa nga ju kanë protestuar dhe nuk lejojnë njerëzit që të udhëtojnë me pasaporta të Serbisë. A e dini ju që ka një numër të madh të shqiptarëve që kanë pasaportat tona?
E di që kanë shumë prej tyre.
Daçiq: Dhe kjo është shumë ok.
Po ju a e keni pasaportën e Kosovës?
Daçiq: Nuk e kam. Unë nuk e njoh pavarësinë e Kosovës.
E di që zoti Thaçi ju ka ofruar këtë pasaportë, pasi keni lindur në Prizren.
Daçiq: Nuk ma ka ofruar zyrtarisht, kjo ka qenë më shumë vetëm për media… Por vërtet mendoj se qytetarët tanë duhet t’i lënë temat politike për diskutime politike, ndërsa jeta duhet të ketë rrjedhën e jetës së tyre normale.
Por pikërisht ju politikanët jeni ata që i keni helmuar popujt, si popullin serb ashtu edhe shqiptar, dhe tani nuk mund të jetojnë si popuj të lirë të kësaj pjese të Evropës, që të jetojnë normalisht, pa pasur nevojë të urrejnë njëri-tjetrin.
Daçiq: As ju nuk jeni shumë më të mirë.
Gazetarët po mendoni?
Daçiq: Po gazetarët.
Me siguri që ka dhe të tillë. Faleminderit për bisedën.
