Më vonë gjatë këtij muaji, NATO-ja do ta fillojë stërvitjen e saj më të madhe ushtarake që nga fundi i Luftës së Ftohtë, Steadfast Defender 24, që përfshin 90.000 trupa nga të 31 anëtaret e aleancës ushtarake, si dhe nga Suedia, e ftuar nga NATO-ja, në lloje të ndryshme të manovrave në tokë, det dhe ajër në një afat kohor prej katër muajsh.
Përderisa dokumentet zyrtare të NATO-s nuk thonë në mënyrë direkte se po ushtrojnë për një ofensivë të mundshme ruse në territorin aleat, është shumë e qartë që ata duan të testojnë se si do t’ia dilnin “gjatë një skenari të simuluar konflikti në zhvillim me një kundërshtar të afërt”. Privatisht, burimet e NATO-s pranojnë pa hezitim se “sigurisht që këtu bëhet fjalë për Rusinë”.
Përafërsisht, stërvitja Steadfast Defender 24 përfshin dy faza. E para, e cila do të fillojë ngadalë në fund të janarit, përfshin përforcimin transatlantik të forcave. Ky është në fakt çelësi për ta parë nëse Shtetet e Bashkuara mund ta vendosin një numër të madh trupash dhe pajisjesh në Evropën kontinentale për ta përgatitur një mbrojtje.
Mos e nënvlerësoni simbolikën e kësaj faze pasi që Shtetet e Bashkuara tani po hyjnë në fazën e nxehtë të fushatës zgjedhore presidenciale, që do të kulmojë në nëntor. Dhe me këtë, sigurisht që ka gjasa të konsiderueshme që votuesit amerikanë do ta kthejnë në Shtëpinë e Bardhë një president që ka vënë në pikëpyetje qëllimin e NATO-s dhe veçanërisht nenin 5 të saj, që thotë se një sulm ndaj njërit anëtar është sulm ndaj të gjithëve.
Pa angazhimin amerikan në këtë pikë, pyetja që shtrohet, në të vërtetë, është nëse aleanca ushtarake ka vdekur. Dhe kjo është një pyetje që nuk do të largohet shpejt.
Pra, përderisa imazhet e trupave amerikane që stërviten së bashku me kombet e tjera dhe llojeve të ndryshme të sulmeve në Atlantik dhe në brigjet e Britanisë së Madhe, Norvegjisë dhe Spanjës në dy muajt e ardhshëm mund të mos e zbusin plotësisht frikën evropiane që Shtetet e Bashkuara do të jenë më pak të përkushtuara në të ardhmen e afërt, ato megjithatë do të jenë pamje mbresëlënëse me më shumë se 50 anije detare si aeroplanmbajtëse, fregata dhe shkatërrues.
Faza e dytë e stërvitjes është po aq vendimtare dhe ka të ngjarë të jetë kjo fazë ajo që me të vërtetë do ta tregojë nëse NATO-ja mund ta mbrojë krahun e saj lindor më të rrezikuar.
Qëllimi i kësaj faze, sipas aleancës, është për ta parë nëse aleanca mund të “kryejë dhe të zhvillojë operacione komplekse me shumë domene për disa muaj, në mijëra kilometra, nga Evropa veriore në atë qendrore e lindore, dhe në çdo lloj të kushteve”. Sërish, bëhet fjalë për llojin e luftës që mund të pritej nëse Rusia do të sulmonte.
Duke filluar nga mesi i shkurtit dhe deri në fund të majit, do të keni një sërë ushtrimesh, kryesisht në tokë dhe në qiell, që përfshijnë deri në 80 platforma ajrore, si avionë luftarakë F35, helikopterë dhe dronë, si dhe mbi 1.000 automjete luftarake, përfshirë 166 tanke. Epiqendra do të jetë në Poloni dhe shtetet baltike, si dhe në Gjermani, që do të shërbejë si një qendër kryesore për përforcim dhe koordinim.
Por, gjithashtu priten ushtrime në të gjithë rajonin nordik, përfshirë Suedinë, si dhe Çekinë, Hungarinë, Maqedoninë e Veriut, Rumaninë dhe në vendet jo-anëtare të NATO-s, si dhe në Moldavinë me neutralitet kushtetues. Për arsye të qarta, asgjë nuk do të zhvillohet në Ukrainë dhe trupat ukrainase nuk do të marrin pjesë në asnjë nga stërvitjet.
Kjo do të jetë gjithashtu mundësia e parë e vërtetë që NATO t’i testojë disa aspekte të planeve të saj të reja të mbrojtjes, të rëna dakord në samitin e NATO-s në Vilnius në korrik të vitit të kaluar, në një dokument 4.000 faqesh, sipas të cilit, çdo aleat e di saktësisht se cilën pjesë të tokës në aleancë duhet ta mbrojë nëse NATO-ja sulmohet.
Një tjetër provë e madhe do të jetë testi që do të tregojë se sa mirë funksionon Task-Forca e Përbashkët e Gatishmërisë Shumë të Lartë (VJTF) e aleancës, që u krijua si një përgjigje e drejtpërdrejtë ndaj aneksimit të Krimesë nga Rusia në vitin 2014. Ajo përmban rreth 6.000 trupa që duhet të dislokohen brenda disa ditësh në çdo pjesë të aleancës dhe do të jetë një nga komponentët kryesorë për çdo sulm të mundshëm.
Përderisa stërvitja ka vite që planifikohet, ajo vjen në një moment të rëndësishëm. Dy vjet pas pushtimit rus në shkallë të plotë të Ukrainës, ajo duhet të veprojë si garanci se aleanca është gati në rast se lufta zgjerohet dhe vjen më afër e edhe përtej kufijve të NATO-s. Stërvitja e fundit, që ishte më e madhe se kjo, u zhvillua në vitin 1988 me 125.000 trupa. Vetëm “Trident Juncture” në vitin 2018 iu afrua disi me 50 mijë trupa. Pra, edhe shkalla e edhe numrat janë mbresëlënës dhe simbolikë.
Pyetja, megjithatë, është nëse ajo me të vërtetë do ta lehtësojë frikën në Evropë.
Dërgesat e armëve në Ukrainë kanë rënë në mënyrë alarmante në muajt e fundit, me kryetarin e komitetit ushtarak të NATO-s, Rob Bauer, që tha në vjeshtë se industritë perëndimore të armëve duhet të rriten pasi “fundi i fuçisë tani është i dukshëm”. Dhe, ka pasur shumë paralajmërime zyrtare kohët e fundit se aleatët evropianë duhet të marrin masa dhe të përgatiten që lufta në vazhdim mund të mos kufizohet vetëm në Ukrainë. Dhe, këto paralajmërime nuk kanë ardhur vetëm nga vendet afër frontit.
Shefi i ushtrisë belge, Michel Hofman, vuri në dukje kohët e fundit se nuk përjashtohej mundësia që Putini ta hapte një front të dytë lufte në Moldavi ose në shtetet baltike. Dhe, homologu i tij suedez, Micael Byden, kohët e fundit paralajmëroi se të gjithë në vendin e tij “duhet të përgatiten mendërisht për luftë”, duke shkaktuar një lloj paniku në kombin skandinav, ku njerëz filluan të nxitojnë drejt dyqaneve për të blerë karburant shtesë dhe artikuj bazë për mbijetesë./REL
*Fotografia: Komandanti suprem i Aleancës për Evropën, gjenerali Christopher Cavoli gjatë një konference për media në selinë e NATO-s në Bruksel, të enjten, 18 janar 2024.
