Udhëheqësit nga Bashkimi Evropian i ofruan një plan të ri rritjeje Ballkanit Perëndimor në një samit në kryeqytetin e Shqipërisë të hënën, duke hapur pjesë të tregut të përbashkët të BE-së dhe duke kërkuar reforma të thella përpara anëtarësimit në bllok për gjashtë vendet e rajonit.
Temat kryesore në bisedimet vjetore – të quajtura Procesi i Berlinit – janë integrimi i Ballkanit Perëndimor në tregun e përbashkët dhe mbështetja e transformimit të tyre të gjelbër dhe digjital. Kombet në rajon janë Kosova, Shqipëria, Mali i Zi, Maqedonia e Veriut, Bosnja dhe Serbia, raporton AP, transmeton Klankosova.tv.
Zyrtarët e lartë të BE-së që morën pjesë në samitin në Tiranë ishin Presidentja e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen dhe Presidenti i Këshillit Evropian Charles Michel. Atyre iu bashkua kancelari gjerman Olaf Scholz.
Presidenti francez Emmanuel Macron nuk iu bashkua samitit, për shkak të incidentit të fundit kur një mësues u godit për vdekje me thikë dhe tre persona u plagosën në një sulm në shkollë në Francën veriore. Ai u përfaqësua nga Sekretari i Shtetit, Laurence Boon.
Macron do të fillonte një vizitë zyrtare në Tiranë më vonë të hënën.
Gjashtë vendet e Ballkanit Perëndimor janë në faza të ndryshme të integrimit në bllok. Serbia dhe Mali i Zi ishin vendet e para të Ballkanit Perëndimor që nisën negociatat e anëtarësimit disa vite më parë, pasuar nga Shqipëria dhe Maqedonia vitin e kaluar, ndërsa Kosova dhe Bosnja kanë filluar vetëm hapin e parë të procesit të integrimit.
Scholtz tha se procesi i Berlinit është instrumenti më i mirë jo vetëm për të çliruar potencialin e plotë të bashkëpunimit rajonal, por edhe për të përshpejtuar integrimin e të gjitha vendeve të Ballkanit Perëndimor.
Lufta e Rusisë në Ukrainë e ka vënë integrimin e Ballkanit Perëndimor në BE në krye të agjendës së bllokut 27-vendesh. BE-ja po përpiqet të ringjallë të gjithë procesin e zgjerimit, i cili ka ngecur që nga viti 2013, kur Kroacia u bë vendi i fundit që u bashkua.
BE-ja e bëri një kërkesë që Ballkani Perëndimor të reformonte ekonomitë dhe institucionet e tyre politike përpara se të anëtarësohej.
Von der Leyen përmendi një plan të ri rritjeje për vendet e Ballkanit Perëndimor: hapjen e rrugëve të reja tregtare në fusha të veçanta të tregut të përbashkët të BE-së për vendet e Ballkanit, si lëvizja e lirë e mallrave dhe shërbimeve, transporti rrugor, energjia, energjia elektrike dhe tregu i përbashkët digjitale. Të gjashtë vendet duhet të zbatojnë reforma të shpejta që nga ana e tyre do të shoqërohen me investime.
BE-ja ka mobilizuar tashmë 16 miliardë euro për investime në rajon nga 30 miliardë euro të premtuara tre vjet më parë.
“Ne me të vërtetë duhet të shfrytëzojmë potencialin që është këtu në Ballkanin Perëndimor dhe ta afrojmë atë me tregun e vetëm evropian”, tha ajo.
Gjashtë vendet duhet të lëvizin me reforma të thella për të përmirësuar klimën e biznesit, për ta bërë mjedisin rregullator më tërheqës dhe të krijojnë akses në tregjet e njëri-tjetrit, shtoi ajo.
“Nëse ka bllokime, e bllokoni veten tuaj”, tha von der Leyen.
Një mosmarrëveshje e ashpër midis Kosovës dhe Serbisë, mbetet një shqetësim i madh për BE-në.
Dialogu i ndërmjetësuar nga BE-ja për normalizimin e marrëdhënieve ka ngecur, pas një shkëmbimi zjarri të kohëve të fundit midis të armatosurve serbë të maskuar dhe policisë së Kosovës që la të vdekur një polic të Kosovës dhe tre nga të armatosurit serbë duke ngritur kështu tensionet në rajon.
Scholtz i bëri thirrje Serbisë dhe Kosovës që të kthehen në tavolinën e bisedimeve, duke nënvizuar “nevojën urgjente për të punuar së bashku dhe për të kapërcyer antagonizmin”.
“Është koha për të kapërcyer konfliktet që kanë vazhduar për një kohë shumë të gjatë dhe që mbajnë vetëm dy vende prapa”, tha ai.
Zyrtarët e BE-së u kanë kërkuar vendeve të Ballkanit që të kapërcejnë konfliktet rajonale dhe të qëndrojnë së bashku ndërsa Rusia po bën luftë në Ukrainë.
“Çdo përparim që bëni në tregun e përbashkët rajonal do t’ju sjellë dukshëm më afër standardeve të BE-së”, tha Scholtz.
Von der Leyen e konsideroi planin e ri të rritjes “një nxitje shumë të fortë… për të hapur dyert ekonomikisht, por edhe për të kërkuar hapjen e kufijve mes vendeve të Ballkanit Perëndimor dhe për të bërë reformat e nevojshme. Me këtë vjen edhe financimi për investime”.
“Vetëm duke punuar së bashku, do ta sjellim Ballkanin Perëndimor aty ku i përkisni zemrës së Bashkimit Evropian”, tha ajo.
Michel u kërkoi vendeve të Ballkanit Perëndimor që “të përmbushni angazhimet tuaja, duke filluar me reformat e nevojshme, dhe në BE, ne duhet të përgatitemi për të mirëpritur anëtarët e rinj”.
“E përsëris, për ta bërë këtë, mendoj, besoj se duhet të jemi gati nga të dyja palët deri në vitin 2030 për t’u zgjeruar”, tha ai, duke shtuar, “Është një inkurajim, një mbështetje për të dyfishuar përpjekjet tona”.
Kryeministri shqiptar Edi Rama e përshëndeti planin e ri si shumë premtues pasi mbështeti “idenë e një marrëdhënieje të denjë që funksionon më shumë si partnerët që ndajnë një shtëpi me mirëkuptim më të mirë, ndajnë më mirë barrën”.
Samiti, i cili mbahet për herë të parë në një vend jo anëtar të BE-së, zhvillohet në një pikë referimi faraonike, të njohur si Piramida. Ajo u ndërtua në vitin 1988 si një muze pas vdekjes për njeriun e fortë të epokës komuniste të Shqipërisë, Enver Hoxha. /Klankosova.tv
