Profesori i Universitetit të Gracit në Austri dhe eksperti i çështjeve të Ballkanit, Florian Bieber, tha se nuk duhet të ketë vend për moszbatimin e asaj që është rënë dakord në Ohër. Ai tha se presidenti serb gjatë bisedimeve në Ohër bëhej sikur “dikush po e torturon, se duhet ta pranojë, është ekzagjerim”.
Sipas Bieber, “tashmë ka një problem me marrëveshjen e Ohrit për shkak të interpretimeve të ndryshme të asaj që është rënë dakord”.
“Ky është sigurisht problemi më i madh. Ne kemi pasur marrëveshje të ndryshme mes Beogradit dhe Prishtinës për 10 vjet ku njëra palë interpreton se po zbaton atë që duhet, pala tjetër e vë në pikëpyetje”, tha Bieber për median serbe “N1“.
Siç tha ai, nuk duhet të ketë vend për të mos zbatuar atë që është dakorduar.
“Marrëveshja është gjithëpërfshirëse, nuk është një ‘tavolinë suedeze’ ku mund të marrim atë që na pëlqen dhe të refuzojmë atë që nuk na pëlqen. Marrëveshja nuk funksionon kështu, gjithçka duhet të zbatohet, tashmë në deklaratat e presidentit të Serbisë shihet se nuk është e qartë se Serbia e pranon realisht edhe zbatimin edhe marrëveshjen”, thotë ai.
Avantazhi i vetëm i nënshkrimit, thekson Bieber, është se është më e lehtë të konfirmohet ajo që është rënë dakord.
“T’u përkujtohet atyre që shkelin fjalën e tyre për këtë. Marrëveshja verbale gjithashtu duhet të jetë e qëndrueshme ose të paktën duhet të ketë vullnet të mjaftueshëm nga të dyja palët për ta zbatuar atë. Vazhdimin e problemeve që kemi pasur tash 10 vjet e shohim në marrëveshjet e mëparshme evropiane ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, që njëra palë nuk e pranon atë që është dakorduar, askush nuk mund ta interpretojë, sepse në letër nuk ka asgjë zyrtare. Nëse vazhdojmë me procesin e mëparshëm, kam frikë se do të ketë të njëjtat probleme, tensione dhe akuza nga të dyja palët, se marrëveshja nuk do të ndryshojë asgjë rrënjësisht në dinamikë”, thotë ai.
Marrëveshja, thotë ai, nuk mund të zbatohet kurrë pjesërisht.
“Kjo është e pamundur, nuk është një zgjedhje ku thua ‘5 nga 10 pika do të zbatojmë, të tjerat nuk na pëlqejnë’, sidomos kur bëhet fjalë për një kompromis që është i vështirë për t’u pranuar nga të dyja palët. Nuk ka një gjë të tillë, është gjithmonë e mundur, por kjo do të thotë se marrëveshja është duke u shkelur, atëherë pyetja është se cilat janë qëllimet në përgjithësi, veçanërisht nga ana e presidentit, a ka pasur fare qëllim për të përmbushur premtimin, apo deklaratat e tilla janë vetëm për opinionin vendas, sepse e pa që vërtet ka kritika për këtë marrëveshje”, thotë ai.
Siç thotë ai, “as Serbia nuk zbatoi gjithçka që duhej”.
“Me siguri do të ketë një vazhdimësi të kësaj. BE duhet të pranojë se marrëveshja nuk ishte si një “përparim”, një sukses i madh siç po paraqitet tani,” thotë ai.
Bieber thotë se Vuçiq bëhej “sikur të ishte nën torturë”.
“Që dikush po e torturon, se duhet ta pranojë, është ekzagjerim. Mundësitë e sanksionimit të Serbisë janë të kufizuara nga ana e BE-së. Gjithmonë llogaritet në vullnetin e mirë, në qëllimet e mira të të dyja palëve, asgjë nuk mund të imponohet, por mund të kushtëzohet”, thotë ai.
Ai tregon se është i befasuar nga “durimi i pafund i BE-së”.
“Si mund t’u thuash që pranove, e pastaj në Serbi të thuash që nuk pranova? Nëse flasim për normalizimin e marrëdhënieve, do të thotë jo vetëm zbatimi formal i hapave, por përgatitja e shoqërisë për normalizimin e marrëdhënieve. Marrëdhëniet normale nuk janë për të akuzuar Kosovën si shtet të rremë, të ashtuquajtur, kur flitet për paragjykime për shqiptarët, kjo nuk nënkupton normalizim. Nuk shohim një hap të vetëm nga ana e Vuçiqit për të ndryshuar, por edhe mediat e tij të ndryshojnë qëndrim. Për mua mrekullia më e madhe është durimi i pafund i BE-së në këtë rast”, thotë Biber.
Ai iu referua edhe posterëve para Fakultetit të Shkencave Politike në Beograd.
“Atmosfera në Serbi është e ashpër, shumë e keqe për normalizimin e marrëdhënieve, jo vetëm me Kosovën, por për dialogun e brendshëm pluralist demokratik. Fajin për tensionin me Kosovën e ka qeveria aktuale përmes mediave të saj. Çështja është se ku ka hapësirë në Serbi për ata që janë të gatshëm ta pranojnë realitetin – gjendjen faktike. Kosova ka kohë që është shtet i pavarur, kjo nuk mund të ndryshohet, nuk ka hapësirëpublike për të folur hapur dhe sinqerisht”, thotë ai.
Ai beson se referendumi tani do të ishte një dështim.
“Për shkak se kemi 10 vjet që dëgjojmë për ‘shiptari’ dhe të ashtuquajturën Kosovë dhe fjalë të tilla. Është shumë e vështirë të ndryshohet opinioni publik drejt diçkaje që është më realiste dhe e gatshme për normalizimin e marrëdhënieve. Duhet të flasim më shumë për normalizimin e dialogut brenda shoqërisë”, thotë ai.
